Stoner(59)

Al die tijd zei Stoner geen woord. Hij luisterde naar de gesprekken om hem heen. Hij staarde naar het gezicht van Finch, dat een somber masker was geworden. Hij keek naar Rutherford, die zijn ogen gesloten had en knikte. En hij keek naar de verbijstering van Holland, naar de beleefde minachting van Walker en naar de koortsachtige opwinding van Lomax. Hij zat te wachten tot hij kon doen wat hij wist dat hij moest doen, en zijn wachten was vervuld van een afgrijzen, woede en bezorgdheid, die naarmate de tijd verstreek steeds verder toenamen. Hij was blij dat geen van de personen die hij aanstaarde terugkeek.

Ten slotte kwam er een einde aan de ondervragingstermijn van Holland. Alsof hij op een of andere manier deelhad aan de ontzetting die Stoner ervoer, wierp Finch een blik op zijn horloge en knikte. Hij zei geen woord.

Stoner haalde diep adem. Terwijl hij nog altijd naar de geest in het spiegelende tafelblad keek, zei hij uitdrukkingsloos: ‘Meneer Walker, ik zal u enkele vragen over de Engelse letterkunde stellen. Het zullen eenvoudige vragen zijn, waarvoor geen ingewikkelde antwoorden nodig zijn. Ik zal vroeg beginnen en chronologisch doorgaan, voor zover ik daarvoor de tijd heb. Zou u mij om te beginnen een beschrijving willen geven van de principes van de Angelsaksische verskunst?’

‘Ja, meneer,’ zei Walker. Zijn gezicht was verstard. ‘Allereerst kenden de Angelsaksische dichters, zoals die in de donkere middeleeuwen bestonden, niet de voordelen van de gevoeligheid van de latere dichters in de Engelse traditie. Sterker nog, ik zou zeggen dat hun poëzie door primitivisme werd gekenmerkt. Toch betrof het een primitivisme met potentie, hoewel die in de ogen van sommigen verborgen is. In potentie is er een subtiliteit van gevoelens die te typeren is als...’

‘Meneer Walker,’ zei Stoner, ‘ik vroeg naar de principes van de verskunst. Zou u mij die kunnen geven?’

‘Nou, meneer,’ zei Walker, ‘die is erg grof en onregelmatig. De verskunst, bedoel ik.’

‘Is dat alles wat u mij erover kunt vertellen?’

‘Meneer Walker,’ zei Lomax snel – een beetje wild, dacht Stoner – ‘die grofheid waarover u het hebt, zou u die kunnen verklaren, gegeven de...’

‘Nee,’ zei Stoner volhardend, zonder iemand aan te kijken. ‘Ik wil een antwoord op mijn vraag hebben. Is dat alles wat u mij over de Angelsaksische verskunst kunt vertellen?’

‘Nou, meneer,’ zei Walker. Hij glimlachte, en zijn glimlach ging over in een zenuwachtig gegiechel. ‘Eerlijk gezegd heb ik het verplichte vak over het Angelsaksisch nog niet gedaan, en ik aarzel om zonder die bron van informatie over dergelijke zaken te spreken.’

‘Juist,’ zei Stoner. ‘Dan laten we de Angelsaksische letterkunde rusten. Zou u mij een middeleeuws toneelstuk kunnen noemen dat van invloed was op de ontwikkeling van het renaissancistische toneel?’

Walker knikte. ‘Natuurlijk. Alle middeleeuwse toneelstukken, elk op hun eigen manier, leidden tot de hoge prestaties van de renaissance. Het is moeilijk voor te stellen dat vanuit de vruchteloze bodem van de middeleeuwen het toneel van Shakespeare, slechts een paar jaren later, zou opbloeien en...’

‘Meneer Walker, ik stel u een eenvoudige vraag. Ik wil graag een eenvoudig antwoord. Ik zal mijn vraag nog wat vereenvoudigen. Noem drie middeleeuwse toneelstukken.’

‘Vroege of late, meneer?’ Hij had zijn bril afgenomen en begon hem verwoed te poetsen.

‘Maakt niet uit welke drie, meneer Walker.’

‘Het zijn er zoveel,’ zei Walker. ‘Het is moeilijk om... Je hebt Elckerlyc...’

‘Kunt u er meer noemen?’

‘Nee, meneer,’ zei Walker. ‘Ik moet bekennen dat ik enige leemten heb in de gebieden die u...’

‘Kunt u enkele andere titels noemen – gewoon titels – van andere literaire werken uit de middeleeuwen?’

Walkers handen trilden. ‘Zoals ik zei, meneer, moet ik bekennen dat ik enige leemten in kennis...’

‘Dan gaan we door naar de renaissance. Bij welk genre uit deze periode voelt u zich het meest thuis, meneer Walker?’

‘Het...’ Walker aarzelde en keek onwillekeurig met smekende blik richting Lomax. ‘Het gedicht, meneer. Of... het drama. Het drama, misschien.’

‘Dan het drama. Wat is het eerste Engelse toneelstuk met onberijmde verzen, meneer Walker?’

‘Het eerste?’ Walker likte langs zijn lippen. ‘De wetenschap is verdeeld over deze vraag, meneer. Ik betwijfel of het...’

‘Kunt u een toneelstuk van enig belang van voor Shakespeare noemen?’

‘Jazeker, meneer,’ zei Walker. ‘Je hebt Marlowe... de machtige regel...’

‘Noem enkele toneelstukken van Marlowe.’