Getuige

1


Elisabet Grim is eenenvijftig jaar en haar haar is grijzend. Haar ogen staan vrolijk en als ze glimlacht zie je dat haar ene voortand iets over de andere heen ligt.

Elisabet werkt als verpleegkundige op de Birgittagården, een jeugdzorginternaat ten noorden van Sundsvall. Het internaat valt onder de private sector en huisvest acht meisjes tussen de twaalf en zeventien jaar overeenkomstig de wet op de jeugdzorg.

Als ze binnenkomen zijn veel meisjes verslaafd aan drugs, bijna allemaal vertonen ze automutilerend gedrag en hebben ze eetstoornissen. Een aantal van hen is zeer gewelddadig.

Er bestaan eigenlijk geen alternatieven voor de gesloten jeugdinternaten met beveiligde deuren, betraliede ramen en sluizen. De volgende halte is doorgaans de gevangenis of psychiatrische dwangverpleging voor volwassenen, maar de Birgittagården behoort tot de weinige uitzonderingen. Hier zijn meisjes ondergebracht die op de weg terug zijn naar een open instelling.

De aardige meisjes belanden op de Birgittagården, zoals Elisabet het uitdrukt.

Ze pakt het laatste stukje pure chocolade, stopt het in haar mond, proeft de zoetheid ervan en voelt de bittere prikkeling onder haar tong.

Langzaam beginnen haar schouders te ontspannen. De avond was rommelig. Toch begon de dag zo goed. ’s Ochtends lessen en na de lunch zwemmen en een spel bij het meer.

Na het avondeten ging de beheerster naar huis en bleef Elisabet alleen achter op het internaat.

Nadat de holding Blancheford het zorgconcern waar de Birgittagården onder valt vier maanden geleden heeft opgekocht, is er ’s nachts minder personeel.

De pupillen mochten tot tien uur televisiekijken. Zelf zat ze in het kantoortje, waar ze alle persoonlijke beoordelingen probeerde bij te werken, toen ze boos geschreeuw hoorde. Ze liep snel naar de televisiekamer en zag dat Miranda losging op de kleine Tuula. Ze schreeuwde dat Tuula een kutwijf en een hoer was, trok haar van de bank en schopte haar tegen haar rug.

Elisabet is inmiddels gewend aan Miranda’s gewelddadigheid. Ze beende naar binnen en trok haar weg bij Tuula, kreeg een klap tegen haar wang en zag zich genoodzaakt tegen Miranda te schreeuwen dat haar gedrag onacceptabel was. Zonder discussie nam ze Miranda mee naar de fouilleerruimte en vervolgens naar de separeerkamer op de gang.

Elisabet wenste Miranda goedenacht, maar Miranda zei niets terug. Ze zat met haar blik op de vloer gericht op het bed en glimlachte voor zich uit toen Elisabet de deur dichtdeed en op slot draaide.

Het nieuwste meisje, Vicky Bennet, had vanavond eigenlijk een afspraak voor haar gesprek, maar daar hadden ze vanwege het conflict tussen Miranda en Tuula geen tijd meer voor. Vicky liet voorzichtig weten dat zij aan de beurt was voor een gesprek met Elisabet, en toen het werd uitgesteld was ze verdrietig, sloeg een theekopje kapot, pakte een scherf en sneed zichzelf in haar buik en over haar polsen.

Toen Elisabet binnenkwam zat Vicky met beide handen voor haar gezicht geslagen terwijl het bloed over haar onderarmen liep.

Elisabet waste de oppervlakkige wonden, plakte een pleister op haar buik, verbond haar polsen met zwachtels, troostte haar en noemde haar ‘lieverd’ tot ze een glimlachje zag. Voor de derde nacht op rij gaf ze het meisje tien milligram Sonata zodat ze kon slapen.





2


Nu slapen alle pupillen en is het stil op de Birgittagården. Achter het raam van het kantoortje brandt een lamp, waardoor de wereld buiten ondoordringbaar zwart lijkt.

Met een diepe rimpel in haar voorhoofd voert Elisabet achter de computer een verslag van de gebeurtenissen van de avond in in het zorgdossier.

Het is bijna twaalf uur en ze realiseert zich dat ze zelfs geen tijd heeft gehad om haar avondpilletje in te nemen. Haar drugsje, zoals ze het gekscherend noemt. Nachtdiensten en uitputtende dagen hebben haar slaapritme verwoest. Normaal gesproken neemt ze om tien uur tien milligram Stilnoct, zodat ze rond elven kan inslapen en dan een paar uur rust krijgt.

De septemberduisternis heeft zich rond het bos gesloten, maar ze kan het gladde oppervlak van het meer Himmelsjön nog steeds als parelmoer zien oplichten.

Eindelijk kan ze de computer uitzetten en haar pilletje nemen. Ze trekt haar vest om zich heen en denkt dat een glas rode wijn nou lekker zou zijn. Het lijkt haar heerlijk om met een boek en een glas wijn in haar bed te zitten, wat te lezen en met Daniel te kletsen.

Maar vannacht heeft ze dienst en blijft ze in de personeelskamer slapen.

Er gaat een schok door haar heen als Buster buiten opeens aanslaat. Hij blaft zo fel dat het kippenvel op haar armen staat.

Het is al laat, ze had al in bed moeten liggen.

Normaal gesproken slaapt ze rond deze tijd al.

Als de computer uitgaat, is de kamer donker. Om haar heen is alles meteen ontzettend stil. Elisabet wordt zich bewust van de geluiden die ze zelf veroorzaakt. Hoe de gasvering van de bureaustoel sist als ze opstaat, hoe de vloerplanken kraken onder haar voeten als ze naar het raam loopt. Ze probeert naar buiten te kijken, maar de duisternis weerkaatst slechts haar eigen gezicht, het kantoortje met de computer en de telefoon, de muren met de gouden en groene patronen.