Stoner(50)

Hij voelde hoe hij in zijn onderwerp opging, en hij was zich ervan bewust dat verschillende studenten vooroverbogen en waren gestopt met aantekeningen maken. Hij vervolgde zijn verhaal: ‘Voorts, als ons in de twintigste eeuw gevraagd wordt welke van de drie kunsten de belangrijkste is, zouden we voor de dialectica kunnen kiezen, of retorica – maar de kans is uiterst klein dat we op de grammatica zouden uitkomen. Toch zouden een Romeinse en middeleeuwse geleerde – en dichter – vast en zeker de grammatica het belangrijkst hebben gevonden. Vergeet niet dat...’

Hij werd door een luid kabaal onderbroken. De deur ging open en Charles Walker betrad het lokaal. Toen hij de deur sloot, gleden de boeken die hij bij zich droeg onder zijn arm vandaan en vielen op de grond. Hij boog onbeholpen voorover, waarbij zijn slechte been achter hem uitstak, en raapte zijn boeken en papieren langzaam op, waarna hij zich oprichtte en door het lokaal schuifelde. Zijn voet schraapte over het kale beton en bracht een luid en doordringend gekras voort dat in de holle ruimte weerkaatste. Voorin vond hij een stoel en hij nam plaats.

Nadat Walker was gaan zitten en zijn papieren en boeken op het bij zijn stoel behorende tafelblad had gerangschikt, ging Stoner verder: ‘We moeten niet vergeten dat de middeleeuwse opvatting van de grammatica zelfs nog algemener was dan de laathellenistische of Romeinse. Niet alleen de kennis van het juiste taalgebruik en de kunst van de exegese vielen eronder, maar ook de moderne concepties van analogie, etymologie, methoden van voordracht, interpretatie, de voorwaarde van poëtische vrijheid en de uitzonderingen daarop – en zelfs metaforisch taalgebruik of stijlfiguren.’

Terwijl hij doorging en uitweidde over de categorieën van de grammatica die hij had genoemd, gleden Stoners ogen door de klas. Hij besefte dat hij hen tijdens de binnenkomst van Walker was kwijtgeraakt en wist dat het een poosje zou duren voordat hij hen weer kon overhalen zich aan hem over te geven. Keer op keer bleef zijn blik nieuwsgierig op Walker rusten, die, nadat hij verwoed was begonnen aantekeningen te maken, geleidelijk aan zijn pen op zijn notitieblok liet rusten en Stoner met een peinzende frons aankeek. Uiteindelijk stak Walker zijn hand op. Stoner voltooide de zin waaraan hij was begonnen en knikte hem toe.

‘Meneer,’ zei Walker, ‘het spijt me, maar ik begrijp het niet. Wat kan’ – hij zweeg even en vertrok zijn lippen toen hij het woord uitsprak – ‘grammática nu met poëzie te maken hebben? Fundamenteel bedoel ik. Échte poëzie.’

‘Zoals ik voordat u binnenkwam heb uitgelegd, meneer Walker, hield het begrip “grammatica” voor zowel de Romeinse als de middeleeuwse retorici veel meer in dan tegenwoordig. Voor hen hield het...’ Hij stopte, want hij realiseerde zich dat hij op het punt stond het eerste deel van zijn les te herhalen. Hij voelde de onrust onder de studenten toenemen. ‘Volgens mij zal dit verband in het vervolg van het betoog wel duidelijker worden als we zien in welke mate de dichters en toneelschrijvers zelfs tot het midden van de renaissance en de late renaissance aan de Latijnse retorici schatplichtig waren.’

‘Allemaal, meneer?’ Walker glimlachte en hing achterover in zijn stoel. ‘Was het niet Samuel Johnson die over Shakespeare zei dat hij over weinig Latijn beschikte en over nog minder Grieks?’

Terwijl er een onderdrukt gelach in het lokaal klonk, voelde Stoner iets van medelijden opkomen: ‘U bedoelt waarschijnlijk Ben Jonson.’

Walter deed zijn bril af, maakte hem schoon en knipperde ondertussen hulpeloos met zijn ogen. ‘Uiteraard,’ zei hij. ‘Ik versprak me even.’

Hoewel Walker hem verschillende keren onderbrak, lukte het Stoner zijn college zonder ernstige problemen door te komen, en hij slaagde erin de opdrachten voor de eerste werkstukken te verdelen. Hij liet de werkgroep een halfuur vroeger aflopen en haastte zich het lokaal uit toen hij Walker breed grijnzend op zich af zag schuifelen. Hij klepperde vanuit de kelder bij de houten trap omhoog en liep met twee treden tegelijk de gladde marmeren trap naar de tweede verdieping op. Hij had het merkwaardige gevoel dat Walker hardnekkig achter hem aan schuifelde in een poging hem op zijn vlucht te achterhalen. Even voelde hij enige schaamte en schuld over zich komen.

Op de derde verdieping liep hij rechtstreeks naar de kamer van Lomax. Lomax was met een student aan het overleggen. Stoner stak zijn hoofd om de deur en zei: ‘Holly, kan ik als je klaar bent even met je spreken?’

Lomax zwaaide joviaal. ‘Kom binnen. We zijn zo klaar.’

Stoner kwam binnen en deed alsof hij de rijen boeken in de kast bestudeerde, terwijl Lomax het gesprek met de student afrondde. Toen de student vertrok, nam Stoner plaats in de stoel waaruit deze zojuist was opgestaan. Lomax keek hem nieuwsgierig aan.