De Therapie(66)
‘Dank u voor uw commentaar, dr. Lahnen. Ik begrijp dat u en uw collega, dr. Freymann, niet veel tijd hebben vandaag.’
‘Goed. Dan weet u dus ook dat de patiënt al over een halfuur naar de gesloten psychiatrische inrichting van Moabit moet worden overgebracht, waar morgen de voorlopige zitting wordt gehouden. En wij willen graag vandaag nog met hem praten. Inmiddels kan hij weer worden vervoerd, en hij zal zich binnenkort wegens doodslag of misschien zelfs moord moeten verantwoorden.’
‘Ja. Des te meer reden voor u om nog even naar mij te luisteren. Ik neem aan dat u dr. Larenz zo goed mogelijk wilt verdedigen,’ wees professor Malzius hem terecht. Hij hield er niet van om in zijn eigen collegezaal door niet-medici de les te worden gelezen.
Lahnen klemde zijn lippen op elkaar en ging weer zitten, terwijl Malzius de draad van zijn betoog weer opvatte.
‘Vier jaar lang is de patiënt niet aanspreekbaar geweest. Vier jaar, waarin hij in zijn eigen schijnwereld leefde, totdat wij drie weken geleden tot een moedige, ongebruikelijke, misschien zelfs radicale therapie hebben besloten. Ik zal u de medische details besparen en u uit de doeken doen wat wij hebben ontdekt.’
Freymann en Lahnen knikten dankbaar.
‘Om te beginnen moet u weten dat Viktor Larenz aan twee stoornissen tegelijk lijdt: het Münchhausen-by-proxy-syndroom en schizofrenie, een aandoening die veel bekender is. Laat ik eerst iets meer zeggen over het Münchhausen-aspect. Die stoornis dankt zijn naam aan de bekende, leugenachtige baron en is zo genoemd omdat de patiënten medemensen en artsen voorliegen over ziektesymptomen om zo meer zorg en aandacht te krijgen. Er zijn gevallen bekend waarin volstrekt gezonde mensen hevige pijn aan hun blindedarm voorwendden en zo geloofwaardig simuleerden dat ze op de operatietafel belandden. Daarna wreven ze vuil en ongerechtigheid in de operatiewond om de genezing te verhinderen.’
‘Ja, dat klinkt behoorlijk gestoord,’ mompelde Lahnen geschokt. Aan zijn gezicht te oordelen deelde zijn collega die mening.
‘Zo is het,’ bevestigde Malzius. ‘Maar dit ziektebeeld is bijzonder lastig vast te stellen, hoewel het niet eens zo zeldzaam is. Op sommige intensivecareafdelingen in Engeland is men zelfs al tot videobewaking overgegaan. Maar zelfs dat is van weinig nut in gevallen van Münchhausen-by-proxy zoals bij Viktor Larenz. Want Larenz heeft zichzelf geen kwaad gedaan, maar zijn dochter, Josy.’
De professor liet zijn woorden bezinken voordat hij verderging.
‘Als enige in de familie was de vader op de hoogte van twee acute medicijnallergieën van zijn dochter, waarvan hij gebruikmaakte voor zijn moordscenario. Josephine kon niet tegen paracetamol en penicilline. Die twee middelen diende Larenz haar in steeds hogere doseringen toe. Je zou kunnen zeggen dat die vergiftigingsmethode trekjes vertoonde van de perfecte misdaad. Aangezien Larenz de allergie van zijn dochter voor iedereen verborgen hield, kreeg niemand argwaan als hij haar paracetamol tegen hoofdpijn en later ook penicilline tegen onduidelijke infecties voorschreef. Zijn omgeving dacht dat hij zich liefdevol om zijn dochter bekommerde en haar professioneel behandelde met de aangewezen medicijnen. Maar in werkelijkheid maakte hij haar toestand daardoor steeds ernstiger, tot aan een levensgevaarlijke anafylactische shock.’
De directeur van de kliniek onderbrak zijn verhaal even om een slokje water te nemen voordat hij verderging.
‘Ook de marathon langs allerlei artsen die Josy moest afleggen was een karakteristiek element van Münchhausen-by-proxy,’ vervolgde hij. ‘Dit hele moordscenario werd veroorzaakt door een allesbepalende gebeurtenis tijdens een vakantie. Larenz logeerde met zijn vrouw Isabell en zijn dochter Josephine in hun weekendhuis in het Sacrower Forst. Josephine was toen elf en had een heel hechte band met haar vader. Maar dat ging veranderen. Opeens wilde Josephine privacy in de badkamer. Ze begon meer het gezelschap van haar moeder te zoeken en haar vader te ontwijken. De reden was dat ze voor het eerst ongesteld was geworden. Die volstrekt normale gebeurtenis in het leven van Larenz’ dochter leidde bij haar vader tot een spiraal van waanzin. Hij begreep dat Josephine langzaam volwassen begon te worden en zich vroeg of laat van hem zou losmaken. Het was nooit iemand opgevallen dat Larenz’ gevoelens voor zijn dochter ongezond en ziekelijk waren. En niemand merkte wat de vader deed om Josephine bij zich te houden: hij vergiftigde haar. Hij maakte haar hulpeloos en afhankelijk. Dat is het Münchhausen-aspect van zijn ziekte. Tot dan toe was zo’n geval in de medische historie alleen bij moeders bekend. Dit is de eerste keer dat een vader zijn dochter zoiets aandeed.’
‘Professor Malzius,’ onderbrak Freymann het betoog van de arts, ‘dat is allemaal heel interessant, maar wij moeten vaststellen of de man met voorbedachten rade heeft gehandeld of in een opwelling. Als hij zijn dochter maandenlang heeft vergiftigd, komt dat bijzonder gestructureerd en planmatig over.’