Spoor(182)

‘Dus even voor de zekerheid, dat ik het goed begrijp,’ zegt Joubert. ‘Als de bus te snel optrekt of remt, neemt de camera het op...’

Philander knikt. ‘Met een oog naar voren en één naar achteren. Je kunt zien wat de chauffeur doet en je kunt zien wat er op de weg voor hem gebeurt.’

‘En bij jullie hek stuurt hij het radiografisch naar een computer, die het doorstuurt naar Amerika.’ Ongelovig.

‘Eerder een soort draadloos verzenden, als een mobiele telefoon. Dat is hightech, bro, je moet je geest openzetten om het te begrijpen. Maar het zijn geen mensen die ernaar kijken in Amerika, het is software die eerst bepaalt of er iets verkeerds is gebeurd. Daarna kijken de beeldontleders ernaar.’

‘En hebben jullie weleens zulke video’s gekregen?’

‘Vaak. Vorige maand reed een chauffeur een voetganger aan, en toen we de video bekeken, zagen we hoe de chauffeur zich bukte om zijn mobiel te pakken. Toen raakte hij de voetganger. Hij is eruit gevlogen, binnen 24 uur, want wat kan hij zeggen? Het bewijs is er. In Technicolor.’

Inzicht: ‘Dus daarom gingen de chauffeurs staken.’

‘Precies. De vakbond zegt dat het ongrondwettig is, inbreuk op de privacy. Maar het feit is dat het ze eigenlijk beschermt. Want er gebeuren heel veel ongelukken met van die klootzakken die met hun dure Duitse auto’s de bus snijden, dat soort dingen, want iedereen heeft een hekel aan bussen, wat kan het ze bommen dat ze arme mensen naar hun werk brengen, die rijke stinkerds denken niet op die manier. Anyway, we gebruiken de video’s als oefenmateriaal, dan worden je chauffeurs steeds beter. En het belangrijkste is dat de schade door aanrijdingen met zestig procent afneemt, bro, zestig procent. En de verkeersboetes ook. Je bespaart niet alleen geld, maar je bespaart ook tijd, je hebt zestig procent minder ellende, dat is het. En je beloont de chauffeurs met een smetteloze staat van dienst, want er is meer geld over voor loonsverhoging.’

‘Dus Danie kreeg elke middag die video’s?’ Er begint zich in zijn achterhoofd een idee te vormen waar die 400.000 rand vandaan kunnen zijn gekomen.

‘Hij bekijkt ze ’s middags, maar ze komen ’s ochtends al. ’s Avonds stuurt de server ze naar Amerika en de volgende ochtend om elf uur, als Danie inlogt op de computer, staan de e-mails voor hem klaar. Als er stinkende rotzooi was, zou mister Eckhardt me al hebben gebeld en zou ik Danie al hebben gebeld, dus de dingen die hij ’s middags bekijkt, zijn doorsnee gevalletjes, die hij weer met zijn chauffeurs moet opnemen. Je weet wel, nonchalant rijden, stomme dingen doen. Dat zijn de dingen die hij ’s middags met zijn chauffeurs bespreekt.’

‘Dan heb je een hoop macht.’

‘Ik kan je niet volgen.’

‘Die video’s. Danie Flint had elke dag de macht om buschauffeurs te laten ontslaan. Want hij had de bewijzen. Zoals je zegt. In Technicolor.’

‘Dus?’

‘Hoeveel chauffeurs had hij onder zich?’

‘Een stuk of tachtig.’

‘En hoeveel verdient een buschauffeur?’

‘Afhankelijk van overuren, zo tussen de vier en zes per maand.’

‘Zesduizend?’ Hij maakt berekeningen in zijn hoofd.

‘Klopt.’

‘Goed dan. Stel dat Flint is begonnen tegen chauffeurs te zeggen: “Ik heb bewijzen, ik ga je ontslaan, maar als je me duizend geeft, dan los ik het op.”’

Philander denkt erover na maar schudt al snel zijn hoofd. ‘Nee, dat zou niet werken.’

‘Waarom niet?’

‘Duizend rand? Een weekinkomen? De meeste chauffeurs zullen zich dat niet kunnen veroorloven, die rennen zo hard naar de bond om te klagen dat je alleen nog maar een vlek ziet.’

‘Maak het dan minder. Vijfhonderd. Tweehonderdvijftig.’

‘Alles goed en wel, jij denkt nu met een blanke kop over tweehonderdvijftig. Dit zijn mensen met een vrouw en een stel kinderen, een huis dat afbetaald moet worden, een auto, schoolgeld...’

‘Maar als je je werk kwijt bent, heb je niets.’

Steeds weer het hoofdschudden. ‘Laten we eens een sommetje maken. Misschien drie of vier ernstige incidenten per week. Met tweehonderdvijftig per klap is dat 1.000 rand in de maand wat je krijgt met je chantage. Dan heb je ongeveer... vierhonderd maanden nodig om aan 400.000 rand te komen. Als we het inkomen verdubbelen, is dat tweehonderd maanden.’

Zijn theorie stort in elkaar. ‘Dat is waar.’

‘Ik zeg je, dat geld komt niet van abc. No way.’

Joubert wil nog niet opgeven en grijpt de laatste strohalm. ‘Mag ik die dingen eens zien? De video’s zelf?’

Philander kijkt sceptisch. ‘Dan krijgen we problemen met de vakbond. Vertrouwelijk materiaal. Ik zal mister Eckhardt moeten bellen.’