De Hoeders Van Het Verbond(6)

In een glazen vitrine tegen de muur lag de originele tekst van De saga over het heilige kruis. Sira Magnus opende de vitrine en pakte er het manuscript uit. 'Snorri schreef de saga kort nadat hij koning Hakon had getrotseerd en naar zijn vaderland IJsland was gevlucht voor de Noorse Birkebeiners', vertelde hij.

'De tekst is omstreden.'

'Alles wat Snorri heeft geschreven, is omstreden. De gebeurtenissen die hij beschreef hebben eeuwen ervoor plaatsgevonden. Misschien lezen we zijn verhalen verkeerd. Kan Snorri de behoefte hebben gehad om iets te vertellen zonder het met zoveel woorden te zeggen?'

Sira Magnus bracht het boek naar een rechthoekige tafel en daar bogen we ons over het manuscript. Hij wees de drie symbolen aan: ankh, tyr en kruis. 'Dezelfde symbolen als in de codex. En zie je de tekst in de kantlijn? Die kleine toevoegingen naast de tekst? Hetzelfde handschrift als in de Snorri-codex! De hoofdtekst, de initialen en de versieringen zijn zonder twijfel afkomstig van de schrijvers. Maar heeft Snorri de tekst in de kantlijn geschreven? Meestal verdwijnen die als het manuscript wordt gekopieerd. De schrijvers vinden dat vaak slechts overbodige krabbels.'



6

De hele dag en tot diep in de avond zaten sira Magnus en ik in het origineel van De saga over het heilige kruis te bladeren. We gingen systematisch te werk: letter voor letter, teken voor teken. Als academici iets hebben dan is het wel geduld. Regelmatig raadpleegde ik Terje in Oslo op mijn mobiel. Af en toe barstte sira Magnus uit in verrukking om een prachtig gevormde initiaal of een trefzeker letterrijm.

'Kijk eens!' riep hij. 'Deze tekst in de kantlijn verwijst naar Thordur kakali.'

'Naar wie?'

'Snorri's neef. Hij verenigde de IJslandse edelen en werd zo machtig dat koning Hakon hem wel naar Noorwegen moest halen, waar hij zich dooddronk.'

In een andere tekst in de kantlijn werd er verwezen naar 'de heilige grot'. De rest van de zin was met zo veel kracht weggeschraapt dat het leer doorzichtig was geworden.

De heilige grot?



7

Het was al bijna negen uur 's avonds toen we eindelijk de code vonden.

Terje had zoals gewoonlijk gelijk. De getallen tien en zeven waren de codesleutels. Door met de initialen te beginnen en daarvan in de hoofdtekst iedere tiende letter te nemen en vervolgens de letters volgens de Caesarmethode zeven plaatsen in het Latijnse alfabet op te schuiven kwam de volgende boodschap tevoorschijn:



Het getal van het beest

wijst de weg

langs de klippen

van Lögberg

naar Skjaldbreidur





De stem uit het graf




1

'U hebt sira Magnus dus dood aangetroffen?'

De politiecommissaris in Borgarnes ziet eruit alsof hij is opgegroeid met zure visballen en te grote slokken bedorven levertraan. Alles aan hem - zijn ogen, haren, huid, stem - heeft een grauwsluier. Hij spreekt Deens met een IJslands accent, waardoor hij klinkt als een Noor met een vaag spraakgebrek. Hij zit nu achter zijn opgeruimde bureau, waarop een ingelijste foto staat met zijn vrouw, junior en een koningspoedel die, gok ik, Bonzo heet. Ongeduldig tikt hij met zijn ballpoint op een formulier dat op zijn bureaulegger ligt.

'Ja', antwoord ik.

'Volledige naam?'

'Bjørn Beltø.'

'Noors?'

'Ja.'

'Geboortejaar?'

'1968.'

'Beroep?'

'Archeoloog. Universitair docent aan de Universiteit van Oslo.'

'Wat deed u in het Snorri-huis?'

'Ik werkte samen met sira Magnus aan een onderzoeksproject.'

'Waarom bent u ervan overtuigd dat het om moord gaat?'

'Omdat hij dood in Snorri's buitenbad lag ... '

'Hij kan onwel zijn geworden.'

De commissaris heeft er moeite mee te geloven dat de vriendelijke dienaar van de Heer op Reykholt is omgebracht. Reykholt is geen grote plaats. De weinige mensen die er wonen zijn vreedzaam en godvruchtig. Alleen toeristen en onderzoekers bezoeken het vergeten plaatsje met zijn mooie kerk, het museum en de resten van Snorri's boerderij.

'Ze hebben iets gestolen', zeg ik.

Hij neemt me onderzoekend op. Ik ben lijkbleek. Mijn ogen lichten rood op achter de dikke brillenglazen. Ik ben bijziend en zenuwachtig. Voor de commissaris ben ik lastpak. Ik besef dat hij niet wil dat sira Magnus is vermoord. Een moord is te veel van het goede.

'Wat hebben ze gestolen?' vraagt hij. 'Een oeroud manuscript.'

'U wilt zeggen dat sira Magnus is vermoord om een manuscript?'

'Niet zomaar een manuscript. Codex Snorri. De Snorri-codex.'

'Wat is dat?'

'Een verzameling perkamenten met teksten die dateren van rond 1050 tot in de dertiende eeuw.'

Stilte.

'Door Snorri geschreven?' Er trilt iets bij de wenkbrauw van de commissaris.

'Een lang verhaal.'

Buiten zeilt een zeemeeuw door de lucht, hij maakt een buiklanding en gaat op zoek naar iets eetbaars.

'De manuscripten van Snorri liggen voorzover ik weet in Reykjavik, in de IJslandse handschriftenverzameling van het Arni Magnússon-instituut', zegt de commissaris.