De Hoeders Van Het Verbond(62)

'Het Oude Testament werd geschreven in een tijd dat oude stammen zich organiseerden tot staten. De schrijvers van het Oude Testament haalden veel stof uit de goed fungerende culturen uit de regio. Zoals die van de Babyloniërs en Egyptenaren. Egyptische wijsheden werden rechtreeks vertaald in Salomo's taal. Ja, kijk naar de regering van koning David met zijn ministers en hun prachtige titels. Gewoon een kopie van de Egyptische staatshiërarchie.'

Ik draai aan de blazer voor koude lucht. De hitte hamert op het autodak. Op de achterbank ligt een warme koeltas met waterflesjes. Ik pak twee flesjes en geef er eentje aan Stuart. Het water is lauw, maar toch drink ik in één teug de halve fles leeg.

Stuart heeft problemen met de dop. 'In de stammencultuur van de aartsvaders stond de mondelinge overlevering voorop. In Egypte daarentegen was het normaal geworden om de beste verhalen op te schrijven.' Hij zet het flesje aan zijn mond en drinkt gulzig. Dan boert hij en mompelt: 'Excuse me.'

Buiten gaat de woestijn eindeloos door.

'Ben je niet moe?' vraag ik.

Maar dat is hij niet.

'Toen de Britse archeoloog Layard in de negentiende eeuw in Irak de ruïnes vond van het paleis van Assurnasirpal II, koning van Assyrië, ontdekten ze ook spijkerschrifttabletten over de Assyrische bezetting van Babylonië. In hun scheppingsverhaal - de voorloper van wat we nu de boeken van Mozes noemen - werd de eerste mens, de man, geschapen in een paradijselijke tuin. Een vrouw werd uit een van zijn ribben gemaakt.' Stuart schraapt zijn keel en neemt nog een slok water. 'Later werden de man en de vrouw uit het paradijs verdreven. Ze waren ongehoorzaam aan hun god ...' Hij giet de rest van het water in zijn mond. 'Zelfs de zondvloed vindt zijn oorsprong in de Babylonische mythologie. Het zesendertighonderd jaar oude Gilgamesj-epos verhaalt over een god die een man beveelt zich voor te bereiden op een overstroming. De man redt zichzelf, zijn familie en vele diersoorten door aan boord te gaan van een ark die vastloopt op een hoge berg.'

Ik draai de blazer op volle sterkte.

'De toren van Babel?' gaat Stuart verder. 'In Babylonië bouwde de Assyrische koning Esarhaddron, ter ere van de god Marduk, een toren die tot in de hemel moest reiken. Wat denk je dat er gebeurde? De zwaartekracht won. De toren stortte in.'

'Maar Stuart, bevestigt dit niet allemaal de verhalen uit de Bijbel?'

'Zo zou je het kunnen zien. Of je zou gemeen kunnen zijn en zeggen dat de scheppers van het Oude Testament niet eens de fantasie hadden om hun eigen verhalen te bedenken.'

'De Tenach bestaat uit veel meer dan jouw voorbeelden.'

Mijn tegenwerpingen provoceren hem.

'Grote, centrale delen van de heilige geschriften zijn een samenraapsel van mythes en vertellingen uit oudere culturen-'

'Juist, ja!'

'... ingenieus verweven met de schepping van een nieuwe religie rond een nieuwe, machtige god.'

Een poos zeggen we geen van beiden iets.

Ten slotte wordt de stilte te zwaar voor Stuart: 'Zelfs de levensgeschiedenis van Mozes kent een voorloper. In de Babylonische mythes wordt koning Sargon van Akkad in een rieten mand op de rivier gelegd als zijn moeder hem probeert te verbergen. Gelukkig wordt hij gevonden. En geadopteerd.' Stuart trommelt met zijn vingers op het stuur. 'Zó origineel is de belangrijkste vertelling in het Oude Testament.'

Zelfs in de hitte van de woestijn zijn er nog wezens die hier zich prettig voelen. Behaarde, kleurrijke larven. Ezels. En dan heb je ook nog de roos van Jericho. In vochtig weer is hij groen en vormt een pol. Maar zodra hij droog wordt, rolt hij op en maakt een vuist tegen de elementen. Ik herken mezelf in deze plant. Als de droogte aanhoudt, dan maakt hij zich los van zijn wortels en rolt door de woestijn. Met de wind dwaalt hij rond totdat hij een nieuwe vochtige plek vindt om uit te rusten.

Er zijn maar weinig mensen die hem mooi vinden. Maar de meesten vinden hem wel leuk.

Zo is het met mij ook een beetje.



11

Uiteindelijk komen we bij een grensplaats waar we een visum voor Egypte kopen. We steken de grens over en rijden in zuidelijke richting over het schiereiland Sinaï, langs de Golf van Akaba naar Sharm el-Sheikh. Daar nemen we de veerpont over de Rode Zee naar Hurghada en dan rijden we zuidwaarts naar Port Safaga, waar we door de woestijn naar het westen rijden, naar Luxor, met een geëscorteerde toeristenkaravaan.

Onderweg vertrouwt Stuart me toe dat hij hoopt dat ons onderzoek een doorbraak zal betekenen voor zijn eigen werk.

'Rehabilitatie! Noem het hoe je wilt! Wraak! Revanche! Wetenschappelijk aanzien! Je hebt geen idee wat het voor me zou betekenen als het me lukt om met jouw hulp te bewijzen dat mijn theorie klopt. Dat de Vikingen wel degelijk in Egypte zijn geweest.'

Tot mijn ontzetting biggelt er een traan over zijn wang. Verlegen staar ik naar buiten.

'Ik geloof, zegt Stuart, 'dat er iets in de Thingvellir-rollen staat wat aantoont dat ik gelijk heb. Dat ik al die jaren gelijk heb gehad.'