De Hoeders Van Het Verbond(43)

Voor mij is logica net zoiets als vrouwen: ze zijn geen van beide volledig te begrijpen. Hoewel ik het principe achter de geheime runen begrijp, snap ik het toch niet. Dus moeten we de hulp van Terje Lonn Erichsen weer inroepen.

We hoeven niet aan te dringen. Gewapend met mijn schetsen en de foto's stort hij zich op de tekens, als Champollion op zijn steen van Rosetta.

Eerst brengt hij de tekst, op een manier waaraan Øyvind en ik nooit aan hadden gedacht, terug tot afzonderlijke delen. Dan analyseert hij de woordstructuur. Op die manier ontdekt hij dat de tekst is samengesteld uit twee delen die drie keer worden herhaald en dat er vijf afzonderlijke woorden zijn die één keer worden gebruikt.

De runenmeester combineerde gewone runen en kvistrunen in een tekst die van achteren naar voren werd geschreven.

'Ik zal kijken of het runenwiel ons kan helpen', zegt Terje, die een kopie van een runenwiel heeft gemaakt dat in het Bergen Museum ligt. Het runenwiel is een mechanisme dat onderzoekers sinds de vondst in de staafkerk van Gol en wederopbouw in 1882 in het Norsk Folkemuseum heeft gefascineerd en verbaasd. De constructie is een primitieve codemachine - een voorloper van de cijfercodes van Wheatstone - en bestaat uit een houten plaat met twee concentrische schijven met een ongelijke diameter en met zowel de oude als de jonge futhark. Door de schijven te draaien komen verschillende tekens in allerlei combinaties voor.

Maar hoe Terje het ook probeert, het runenwiel helpt niet bij het decoderen van de tekst.

Nadat hij een Caesar-8 heeft toegepast op de gewone runen en daarna elk tweede teken heeft verwijderd, lukt het Terje om in dat deel van de tekst de inhoud te vinden:

remik nekkolk

van achteren naar voren gelezen staat er:

klokken kimer - de klok luidt

Hij heeft meer tijd nodig voor de kvistrunen. De tekens stribbelen tegen, ze zijn dwars en koppig, maar net als ik kan Terje ook dwars, koppig en vasthoudend zijn en uiteindelijk lukt het hem om de code te kraken. De runenmeester heeft consequent en volgens een vernuftig patroon het aantal takken links en rechts van de stam gemanipuleerd. Drie keer zelfs komen de volgende woorden voor:

ra itmef

In de juiste volgorde staat er:

femti ar - vijftig jaar

Er blijven drie woorden of namen over - een van vijf, een van acht en een van drie tekens - die alle drie nog een keer zijn veranderd. Maar nu heeft Terje de runenmeester ontmaskerd: door verschillende Caesarverschuivingen toe te passen, ziet hij kans drie namen tevoorschijn te toveren:

urnes flesberg lom

Nu luidt de ontcijferde tekst op de kerklok:

de klok luidt

urnes vijftig jaar flesberg vijftig jaar lom vijftig jaar



5

Voordat Øyvind en ik op pad gaan naar Lom, bel ik Ragnhild van de politie.

Ze klinkt een beetje chagrijnig. Ze heeft niets nieuws te melden. Op mijn beurt vertel ik niet waarheen ik ga. Ze vraagt waar ik ben geweest. Dat wil ik ook niet vertellen. Ik kan ook chagrijnig zijn. Ik beeld me in dat we afgeluisterd kunnen worden door stralen, implantaten of geostationaire satellieten. Maar ik houd het voor me. Dan word ik tenminste niet opgenomen in de zenuwkliniek.

'Hoe minder je weet,' zeg ik, 'des te beter het is voor jou en mij.'

'Die gedachtegang begrijp ik niet.'

'Hoe minder je begrijpt, hoe minder je je zorgen over me hoeft te maken.

'Bjørn, dit gesprek is volkomen zinloos.'

Opnieuw klinkt ze als mama.

'Ben je er nog?' vraagt ze na een poosje.

'Vergeet niet dat de politie er is om je te helpen. Ik ben er om je te helpen.'

Er is zo veel wat ik haar zou willen zeggen. Ik heb zin om haar te vertellen over mijn scepsis ten aanzien van autoriteiten, overheden, artsen en psychiaters, tegenover iedereen die zich verheven voelt boven de anderen. Maar ik zeg niets. De woorden blijven ergens tussen de hersenen en mijn tong steken. Ook goed. Ze zou het niet begrijpen. Ragnhild is een gehoorzaam en loyaal radertje van de maatschappij.

Ik vraag of het onderzoek een lagere prioriteit heeft gekregen. Ze verzekert me dat de zaak nog steeds de volledige aandacht heeft, maar het klinkt halfslachtig. Ze zegt dat ze geen aanknopingspunten hebben. Ze weten niet waar ze moeten zoeken, waar een los eindje zit. Net als ik heeft de politie Hassan en zijn mannen al een paar dagen niet gezien. De meeste mensen zouden dat een opluchting vinden. Mij maakt het onrustig. De gevaarlijkste roofdieren zijn degene die je niet ziet.

Ik weet dat ze er zijn. Ergens.

En ze maken jacht op me.



6

De staafkerk van Lom steekt donker af tegen de bergrug. Uitgesneden drakenkoppen happen naar de hemel terwijl een ijle wolk over Jotunheimen drijft. De grote staafkerk - de hoofdkerk van het district - werd aan het eind van de twaalfde eeuw gesticht op de restanten van een nog ouder godshuis.

Vier dagen lang onderzoeken Øyvind en ik de kerk, zowel binnen als buiten, goed geholpen door de priester, de klokkenluider en de vertegenwoordigers van de Vereniging voor Cultuurschatten.