Waarom zwelt de Weichsel gelijk de borst van een held die zijn leven uitblaast op het verlaten strand?
Waarom klinkt uit de diepten de klacht der golven gelijk die zucht van de stervende ridder?
Altoos dezelfde klacht ontstijgt aan de bedding van de stroom, weemoedig als een droom over de dood.
De zilverwitte wilgen langs het weiland treuren mee, en de Poolse meisjes lachen niet zoals weleer.
'De Duitsers zijn zonder twijfel bewonderenswaardige soldaten', schreef de generaal, commandant van het Tweede Engelse Legerkorps, op 21 mei 1940 in zijn agenda. Hij was de man die bekend zou worden als maarschalk lord Alanbrooke.
Dit boek wordt opgedragen aan alle slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog, en aan de Onbekende Soldaat, in de hoop dat onverantwoordelijke politici ons niet ten derde male zullen storten in de krochten van een bloedige waanzin.
Macht wil ik. Hebben we die eenmaal verkregen, dan zullen we hem ook behouden. Niemand zal hem ons ooit nog ontrukken.
Rede van Hitler te München, 30 november 1932.
Geen van de mannen van de 5de compagnie had erom gevraagd Sennelager te bewaken, maar wie bekommert zich om de voorkeur van een soldaat? Hij heeft slechts orders uit te voeren; zo niet, dan wacht hem in minder dan geen tijd bataljon 999: het korps der gedegradeerden, het strafbataljon.
Voorbeelden? Een tankcommandant weigerde een dorp plat te branden: krijgsraad, degradatie, Torgau, bataljon 999.
Een SS-Obersturmführer weigerde zich te laten overplaatsen naar de commando's van de veiligheidsdienst: krijgsraad, degradatie, Germersheim, bataljon 999. Enzovoort, enzovoort. Na verloop van tijd werden zelfs misdadigers naar het strafbataljon gezonden.
In hoofdstuk I, artikel I van het Duitse reglement op de krijgstucht staat te lezen: 'De militaire dienst is een eredienst...', en in paragraaf 13: 'Hij die tot meer dan vijf maanden gevangenisstraf is veroordeeld, is de militaire dienst niet waardig en behoort onmiddellijk te worden uitgesloten van de land-, zee- en luchtmacht'.
Maar in paragraaf 36: 'Onder uitzonderlijke omstandigheden vervalt paragraaf 13 en wordt gestrafte soldaten de mogelijkheid geboden in het leger terug te keren. Zij zullen evenwel worden ingedeeld bij bijzonder strenge regimenten. De meest schuldigen zullen als arbeiders dienen in strafcompagnieën waar geen enkel wapen is toegestaan. De mannen worden ingezet bij het opruimen van mijnen en het begraven van gesneuvelden. Na zes maanden goed gedrag kan hij, die het leger onwaardig is, worden overgeplaatst naar het slagveld, bij de afdeling gestrafte soldaten. Aanvankelijk zullen zij in Sennelager dienen bij strafbataljon 999. In oorlogstijd zullen de ondergeschikte rangen op zijn minst twaalf maanden frontdienst moeten verrichten, in vredestijd ten minste tien jaar actieve dienst. Alle militairen met rang zullen zwaar worden gestraft, indien zij zich té inschikkelijk tonen. Rekruten die blijk geven van bijzondere geestdrift en voor niets terugdeinzen, kunnen worden overgeplaatst naar een regiment van het leger en aldus hun rang en eer herwinnen. Eerst zullen zij echter ten minste vier maal moeten worden voorgedragen voor het Kruis wegens een opvallend wapenfeit'.
Nummer 999 (drie maal negen) was een idee van het hoofd van de sectie personeel, onder commandant Reinecke. Hij was bekend om zijn zeer bijzondere humor en droeg de bijnaam 'Ezelslach'. Bij het opperbevel wekte 'drie maal negen' echter verbazing, omdat de 900-serie was gereserveerd voor speciale regimenten. Na uitleg van de kolonel had men niettemin vrede met de cijfers: 'Het is een van de telefoonnummers van Scotland Yard, datgene waar de Engelse misdadigers onder resulteren. Die drie negens passen bijzonder aardig bij Duitse misdadigers, dacht ik zo.' Teneinde de grap te vervolmaken zette men voor het getal een grote V met een rode streep erdoor, hetgeen "afgedaan" betekende. In feite was dat niet helemaal de bedoeling, maar wat deed het ertoe! Eerder konden God en de duivel een misstap vergeten dan Pruisische ambtenaren. Zo mocht God misschien medelijden hebben met de ongelukkige die in het inferno had vertoefd, de onaantastbare ambtenarij had een voortreffelijk geheugen. Wij, de varkens van het front, wisten dit alles, maar wij beoordeelden de mannen niet naar hun vroegere daden. Bij ons waren prinsen en dokwerkers gelijk. Was hij een goede kameraad, van het slag dat zijn laatste sigaret nog in tweeën breekt, dan werd hij een der onzen. Bleek hij echter van het zeldzame soort dat zich op het toilet stiekem volpropt, dan lieten we hem links liggen. In het leger staat niemand op zichzelf. De wet van kameraadschap is er dwingender dan in welke andere groep ook.
Strafkamp Sennelager
Er rangeerde een stokoude locomotief, met daarachter nog oudere goederenwagons.
Op het perron keken de reizigers verbaasd naar de knarsende trein. In de remwagon patrouilleerden tot de tanden gewapende bewakers met het doodsembleem op de borst.