Gestapo(22)

Even later sprong de jonge Russische luitenant in de put.

'Onze commandant eist dat we jullie ophangen, alle zes, voor tien uur morgenochtend,' begon luitenant Ohlsen. 'Anders laat hij mij opknopen. Als u een oplossing weet, kom er dan mee voor de dag. 'De tijd dringt.'

De Rus liet zijn witte tanden zien.

'Ideeën genoeg, maar ze zijn allemaal niet veel waard, beste collega. Als wij ontsnappen, worden we zeker gedood, zoals ik u al eerder heb gezegd. Dat is tenminste het meest waarschijnlijke. Er bestaat bij ons een wet die het militairen zonder meer verbiedt zich gevangen te laten nemen. Een soldaat moet de strijd voortzetten tot zijn laatste kogel en zijn laatste adem. Als ze ons zo maar terug zien komen, dan wordt dat eenvoudig beschouwd als insubordinatie. Dat is een wet die door vadertje Stalin zelf is uitgevaardigd.'

'En de partizanen die achter onze linies opereren?' vroeg de Ouwe.

'We zouden natuurlijk kunnen proberen ons bij hen te voegen, maar dat biedt ook niet veel mogelijkheden,' antwoordde de Rus. 'Alle partizanengroepen staan in verbinding met een boven hen gestelde staf, waarover een commissaris het bevel voert. Die zou onmiddellijk ontdekken dat wij in deze sector van het front helemaal niet thuishoren. Ons detachement ligt op honderden kilometers hier vandaan. Bovendien zouden wij verborgen moeten houden dat we krijgsgevangenen zijn geweest. Onze enige kans zou zijn om vol te houden dat we als afdeling geïsoleerd zijn tijdens een aanval en dat we ons achter het vijandelijk front verborgen hebben gehouden. Maar het is bij ons net als bij jullie, iets dergelijks kun je niet lang volhouden. De partizanen zijn uiterst nerveus. Die schieten eerst en stellen daarna een onderzoek in. Als er in onze verklaring ook maar de geringste lacune zit, knallen ze ons neer uit angst dat wij verraders zijn. Het zou niet de eerste keer zijn dat zo iets gebeurde. Ik heb in deze oorlog al zo ongeveer alle denkbare smeerlapperij meegemaakt.'

Luitenant Spät stak een sigaret aan en verborg het vlammetje achter zijn hand.

'Dat betekent dus dat we jullie ononderbroken verborgen moeten houden, dat jullie Duitse uniformen moeten aantrekken en je tussen de soldaten verborgen moet houden tot het gunstige moment aanbreekt waarop je er vandoor kunt gaan.'

'Aha, en dan laten we ons gevangennemen in Duitse uniformen,' zei de Rus, sarcastisch lachend. 'Geen mens zal ons geloven als we de waarheid vertellen. Ze zullen ons als deserteurs opknopen. Zelfs onze naaste familie zou dat zonder aarzelen doen.'

'Maar wat stelt u dan voor?' vroeg luitenant Ohlsen ongeduldig.

'Ik weet het niet,' mompelde de Rus. 'We kunnen ons misschien het beste maar laten ophangen. Hier of daarginds, wat maakt het uit?'

'Laten we er eens met Porta over praten,' stelde de Ouwe voor.

'Dat is helemaal sterk,' riep luitenant Ohlsen uit. 'We zijn hier met drie officieren en een Feldwebel en dan gaan we advies vragen aan een asociale Obergefreiter. Vooruit, roep hem maar. Het zou me niets verwonderen als die een oplossing wist.'

Porta liet zich op zijn buik in de schuttersput glijden.

'Wie heeft er een strootje?' vroeg hij nogal oneerbiedig.

Luitenant Spät bood hem een sigaret aan.

'Prachtig! Dat spaart er weer een van mijn eigen uit.'

'Porta,' begon luitenant Ohlsen, 'we zitten in de puree. We zullen afscheid moeten nemen van onze zes vrienden.'

'Dat weet de hele compagnie al. Bij het bezoek dat u daar straks aan de majoor heeft gebracht, heeft die natuurlijk gezegd dat de zes Russen moeten bengelen en dat ze u anders zouden opknopen. Waar of niet? Heide wil er niks van weten. Die heeft zich voorgenomen de gevangenen neer te knallen zodra ze proberen onze linies te verlaten. En u kunt niets tegen hem beginnen, luit, integendeel we zullen hem nog dankbaar moeten zijn op de koop toe, als hij beweert dat u hem bevel tot schieten hebt gegeven. Want op die manier zou hij u het hoofd redden.'

'Bek dicht, Porta,' schreeuwde de Ouwe. 'We hebben je hier gehaald om ons te helpen. Ik zie dat je al op de hoogte bent en je weet dus ook dat ze niet zonder meer naar de andere kant kunnen overlopen.'

'Ja zeker. Dat mannetje in Moskou heeft de zaak goed aangepakt. Die heeft met zijn wet na 1941 compleet een eind gemaakt aan de desertie. Ik had het zelf niet beter kunnen bedenken. Die ouwe schoft bevalt me, die heeft ideeën.'

'Hou je sympathieën maar voor je,' adviseerde luitenant Ohlsen.

'U geeft misschien de voorkeur aan de partijleider uit Berlijn, luit?'

'Ik zie geen verschil tussen die twee.'

'Zo iets mag men tegenwoordig niet meer zeggen, luitenant. U moet partij kiezen, anders gaat u eraan. Wat ligt u van nature het beste, "Rood Front" of "Heil Hitler"?'

'Zo'n vent als die zouden ze bij ons al lang hebben opgeruimd,' zei de Russische luitenant rustig.

Porta keek hem glimlachend aan.

'Maar goed dat het hier niet zo is, Iwan, anders kreeg u morgenochtend een touwtje om de hals.'