‘Negentien,’ zei Sara, en haar stem trilde van woede.
‘Negentien?’ Will keek op.
‘Ja,’ zei ze. ‘Ik snap niet hoe ze erbij komen dat hij het brein achter dit alles zou zijn. Hij kan amper zijn eigen naam spellen.’
Will knikte en richtte zijn aandacht weer op de bekentenis. Zijn ogen vlogen heen en weer. Uiteindelijk keek hij Sara aan. ‘Had hij een of ander leesprobleem, dyslexie of iets dergelijks?’
‘Dyslexie is een taalstoornis. Nee, Tommy was niet dyslectisch. Hij had een iq van rond de tachtig. Geestelijk gehandicapten zitten op zeventig of lager; dat werd vroeger achterlijk genoemd.
Dyslexie heeft niets met het iq te maken. Ik heb een paar dyslectische kinderen in behandeling gehad die mij het nakijken gaven.’
Weer schonk hij haar dat grijnslachje. ‘Dat geloof ik niet.’
Ze glimlachte terug en besefte dat hij bar weinig over haar wist. ‘Laat je niet afleiden door een paar spelfouten.’
‘Het zijn er nogal wat.’
‘Je moet het zo zien: ik kan de hele dag tegenover iemand met dyslexie zitten zonder dat ik het doorheb. Met Tommy kon ik eindeloos over honkbal of football praten, maar zodra het over ingewikkelder zaken ging, raakte hij volledig de kluts kwijt. Begrippen waarbij logica kwam kijken of oorzaak en gevolg moesten worden beredeneerd, waren ongelooflijk moeilijk voor hem. Je kunt iemand met dyslexie al evenmin een valse bekentenis afdwingen als iemand met groene ogen of rood haar laten zeggen dat hij iets gedaan heeft als hij het niet heeft gedaan. Maar Tommy kon je alles wijsmaken. Je kon hem alles aanpraten.’
Will keek haar een tijdje zwijgend aan. ‘Denk je dat rechercheur Adams een valse bekentenis aan hem heeft ontlokt?’ vroeg hij ten slotte.
‘Ja.’
‘Denk je dat haar grove nalatigheid verweten kan worden?’
‘Ik weet niet wat daarvoor de juridische drempel is. Ik weet wel dat haar optreden tot zijn dood heeft geleid.’
Hij koos zijn woorden met zorg, en opeens besefte ze dat hij haar ondervroeg. ‘Kun je me vertellen hoe je tot die conclusie bent gekomen?’
‘Behalve dat hij voor hij stierf met zijn eigen bloed “Ik niet” op de muur heeft geschreven?’
‘Afgezien daarvan.’
‘Tommy is – was – zeer beïnvloedbaar. Dat ging hand in hand met zijn lage iq. Zijn testscore was niet laag genoeg om hem als zwaar gehandicapt te classificeren, maar hij vertoonde wel een aantal kenmerkende eigenschappen: het verlangen om het anderen naar de zin te maken, onschuld, lichtgelovigheid. Wat er vandaag is gebeurd, dat briefje, de schoenen, de mislukte poging om de misdaad te verbergen... Oppervlakkig gezien zijn dat allemaal dingen die iemand zou kunnen doen die traag van begrip of dom is, maar voor Tommy is dat veel te ingewikkeld.’ Ze probeerde vanuit Wills standpunt naar zichzelf te luisteren. ‘Ik weet dat het klinkt alsof ik met alle geweld Lena onderuit wil halen, en dat is ook zo, maar dat betekent niet dat wat ik zeg niet de aantoonbare waarheid is. Het was moeilijk om Tommy te behandelen, want hij had altijd last van alle symptomen waarnaar ik vroeg, of het nou hoofdpijn of hoest was. Als ik het op de juiste manier had gevraagd, zou hij me nog hebben verteld dat hij de builenpest had.’
‘Dus daarmee wil je zeggen dat Lena had moeten inzien dat Tommy traag van begrip was en...?’