‘Hoe komen we erin?’ fluisterde Jake terwijl ze alle drie op zoek gingen naar een verborgen mechanisme.
‘Misschien heeft het iets met deze inscripties te maken,’ opperde Charlie. Hij wees op een reeks Romeinse cijfers die in de steen onder het fonteintje was gegraveerd: I, VIII, VI, III, IV, II enzovoorts.
Topaz knielde neer en bekeek ze aandachtig. ‘Ik kan er geen logica in ontdekken. Eén, acht, zes, drie, vier, twee, zeven, vijf, negen...’ telde ze hardop. ‘Zegt jullie dat iets?’
Charlie schudde zijn hoofd. Jake nam de kandelaar van Topaz over en bestudeerde de cijfers van dichtbij. Toen hij met zijn vingers over de getallen ging viel hem iets op.
‘Ze bewegen!’ fluisterde hij opgewonden, en hij liet zien hoe het vierkantje steen rond elk cijfer ingedrukt kon worden.
‘Er moet een bepaalde code zijn,’ mijmerde Charlie.
Terwijl ze hun hersens pijnigden staarden ze naar de cijfers.
Plotseling veerde Jake op. ‘1492!’ riep hij uit. ‘Het jaar dat Amerika werd ontdekt. Zal ik het proberen?’
Topaz haalde haar schouders op. ‘Wat kan er nou helemaal gebeuren?’
‘Nou,’ antwoordde Charlie, terwijl hij zijn bril hoger op zijn neus schoof, ‘er zóú een boobytrap op het mechanisme kunnen zitten waardoor er bij een verkeerde code messen tevoorschijn schieten en we worden onthoofd. Maar laat je niet weerhouden...’
Jake probeerde de vier cijfers. De deur ging niet open. Charlie krabde op zijn hoofd, terwijl Topaz naar de cijfers bleef staren.
‘1649,’ mompelde ze zo zacht dat de anderen het eerst niet hoorden. ‘Het is 1649,’ herhaalde ze iets luider. ‘Ik heb het eerder gezien.’
Topaz wachtte niet op hun instemming. Ze drukte op de cijfers en de stenen wand schoof met een dof gerommel opzij. Ze pakte de kandelaar uit Jakes hand en ging naar binnen. Een stenen trap leidde naar een poel van licht in de diepte.
‘Zullen we?’ vroeg ze, terwijl ze kalm de trap af ging. Jake en Charlie volgden haar nadat ze de wand achter zich hadden gesloten.
‘Hoe wist ze dat?’ vroeg Jake aan Charlie.
‘1649 is het geboortejaar van Zeldt,’ fluisterde Charlie. ‘Hij is dat jaar op 30 januari in Londen geboren. Volgens de legende viel zijn geboorte samen met de onthoofding van Karel I van Engeland. Griezelig,’ voegde hij er huiverend aan toe.
‘De terechtstelling van Karel I? Daar heb ik alles over gelezen!’ riep Jake opgewonden uit. ‘Om niet te rillen droeg hij drie hemden.’
‘Het was inderdaad een kille dag,’ zei Charlie somber. ‘Een kille dag voor de geschiedenis.’
Topaz wachtte hen onder aan de trap op. Een met lantaarns verlichte overloop leidde naar een grotachtige ruimte: de catacomben van het kasteel. Ze werden gestut door een rij reusachtige pilaren.
‘Verberg je!’ beval Topaz, toen ze plotseling iets hoorden. De drie agenten kropen weg in de schaduw achter een van de pilaren. In de helder verlichte ruimte voor hen stond een grote machine met eromheen een aantal werkplekken waar mensen gehaast en uitgeput tussen heen en weer liepen.
‘Wat is dat voor een ding?’ vroeg Jake.
Charlie had de machine onmiddellijk herkend en hij grijnsde breed. ‘Dat, mijn vriend, is een van de eerste drukpersen ter wereld.’
‘Echt?’ vroeg Jake, plotseling gefascineerd. ‘Wat een bakbeest.’
‘In 1455 bedacht Johannes Gutenberg zijn mechanische manier van drukken,’ legde Charlie op opgewonden fluistertoon uit. ‘Naar verluidt geïnspireerd door de nederige wijnpers. Vóór Gutenberg werden boeken met de hand geschreven of gedrukt met bewerkelijke, met de hand uitgesneden blokken hout. Zeer arbeidsintensief en rampzalig duur. Gutenberg had het revolutionaire idee...’
‘Om letters te gieten van gesmolten metaal,’ onderbrak Topaz hem, ‘waardoor er een onbeperkte voorraad letters ontstond.’
‘Eigenlijk was Gutenberg niet de eerste. Aan het begin van de dertiende eeuw was er een Japans prototype, maar Gutenberg heeft als eerste inkt op oliebasis gepatenteerd; zonder die inkt werkten de machines niet goed.’
‘Zo zie je maar weer,’ zei Topaz glimlachend, ‘met ons leer je elke dag iets nieuws.’
‘Dat is wel heel zacht uitgedrukt,’ merkte Jake op.
‘De vraag is,’ mijmerde Charlie, ‘wat is Zeldt zo naarstig aan het drukken?’
Ze richtten hun aandacht op de jachtige bedrijvigheid. Zodra de versgedrukte pagina’s van de pers af kwamen, werden ze via een lopende band naar de werkplekken vervoerd. Sommige arbeiders vouwden de bladen zorgvuldig tot katernen, andere naaiden ze in elkaar en weer andere bonden ze met lijm en metalen pinnen in tot reusachtige boekwerken. Bij de laatste werkplek werd op de voorkant van elk boek op vakkundige wijze een zware sluithaak aangebracht. De boeken die klaar waren werden voorzichtig in houten kratten gelegd.