Home>>read Stoner free online

Stoner(90)

By:John Williams


‘Grace,’ zei Stoner. ‘Luister. Als je wilt gaan... Alsjeblieft, als je echt wilt gaan...’

Ze keek hem niet meer aan. ‘Het maakt niet uit,’ zei ze.

Voordat Stoner iets kon zeggen, begon Edith erover dat ze het geld dat haar vader had gespaard aan een nieuwe klerenkast konden uitgeven, een heel mooie, misschien zelfs aan een kleine auto, zodat zij en haar vriendinnen konden... En Grace lachte haar trage glimlachje, knikte en zei nu en dan iets, alsof dat van haar werd verwacht.

Het besluit was genomen. En Stoner kwam nooit te weten wat Grace had gedacht: of ze bleef omdat zij dat wilde, of omdat haar moeder dat wilde, of omdat haar eigen lot haar helemaal onverschillig liet. Dat najaar zou ze aan de universiteit van Missouri beginnen. Ze zou er minimaal twee jaar naartoe gaan, waarna ze, als ze dat wilde, weg kon gaan, naar een andere staat, om haar opleiding af te ronden. Stoner dacht bij zichzelf dat het maar beter zo kon gaan; het was beter voor Grace dat ze de gevangenis waarvan ze het bestaan nauwelijks kende nog twee jaar zou blijven verdragen dan weer door de hulpeloze willekeur van Edith verscheurd te raken.

Dus veranderde er niks. Grace kreeg haar klerenkast, weigerde de door haar moeder aangeboden kleine auto en schreef zich in aan de universiteit van Missouri. De telefoon bleef overgaan, dezelfde gezichten (of gezichten die daar erg op leken) bleven lachend en schreeuwend bij de voordeur verschijnen en dezelfde auto’s scheurden er bij het vallen van de avond vandoor. Grace was nog vaker weg van huis dan toen ze op de middelbare school had gezeten, en Edith verheugde zich over wat volgens haar de toenemende populariteit van haar dochter was. ‘Net haar moeder,’ zei ze. ‘Voordat ze trouwde, was die bijzónder populair. Alle jongens... Papa was altijd heel boos op ze, maar stiekem was hij erg trots, weet ik.’

‘Ja, Edith,’ zei Stoner vriendelijk, en hij voelde zijn hart samentrekken.

Het was een moeilijk semester voor Stoner. Het was zijn beurt om leiding te geven aan het universiteitsbrede eerstejaarsexamen Engels en hij was tegelijkertijd betrokken bij de begeleiding van twee uitzonderlijk ingewikkelde dissertaties, waarvoor hij veel extra moest lezen. Dus was hij vaker van huis dan hij de voorgaande jaren gewend was.

Op een avond, tegen het einde van november, kwam hij nog later thuis dan gewoonlijk. Het licht in de woonkamer was uit en het was stil in huis. Hij veronderstelde dat Grace en Edith al in bed lagen. Hij nam enkele artikelen die hij had meegebracht mee naar zijn achterkamertje en was van plan er in bed nog een aantal te lezen. Hij ging naar de keuken om een boterham en een glas melk te halen. Hij sneed het brood en opende de koelkast, toen hij ineens, scherp en puur als een mes, een lange gil ergens op de benedenverdieping hoorde. Hij rende de woonkamer in. Weer werd er gegild, nu kort en door de intensiteit op een of andere manier boos, vanuit het atelier van Edith. Vlug liep hij de kamer door en opende de deur.

Edith zat onderuitgezakt op de vloer, alsof ze daar was gevallen. Haar ogen stonden verwilderd en haar mond was open, klaar om nogmaals te gillen. Grace zat aan de andere kant van de kamer en keek haar moeder bijna kalm aan. Er brandde alleen een bureaulamp, op de werktafel van Edith, zodat er een schel licht in de ruimte scheen en er donkere schaduwen waren.

‘Wat is er?’ vroeg Stoner. ‘Wat is er gebeurd?’

Alsof het op een spil zat, draaide Edith haar hoofd om hem aan te kijken. Ze had een lege blik in haar ogen. ‘O, Willy. O, Willy,’ zei ze, merkwaardig humeurig. Ze bleef hem aankijken, terwijl haar hoofd licht schudde.

Hij wendde zich naar Grace, die even kalm bleef kijken.

Op gesprekstoon zei ze: ‘Ik ben zwanger, vader.’

En weer klonk de gil, doordringend en met een niet uit te drukken woede. Allebei draaiden ze zich naar Edith, die heen en weer keek, van de een naar de ander, haar ogen afwezig boven de schreeuwende mond. Stoner ging de kamer door, bukte achter haar en tilde haar overeind. Ze liet zich slap in zijn armen hangen en hij moest haar volle gewicht dragen.

‘Edith!’ zei hij doordringend. ‘Hou je mond.’

Ze verstijfde en duwde zich bij hem vandaan. Op trillende benen liep ze de kamer door naar Grace, die zich niet had bewogen, en boog zich over haar heen.

‘Jij!’ spuwde ze. ‘O mijn god. O, Gracie. Hoe kon je dat nou doen – o mijn god. Net als je vader. Het bloed van je vader. O, ja. Smerig. Smerig...’

‘Edith!’ zei Stoner, nog doordringender en hij beende op haar af. Hij legde zijn handen stevig op haar bovenarmen en haalde haar bij Grace vandaan. ‘Ga naar de badkamer en gooi koud water in je gezicht. Ga dan naar boven naar je kamer en ga liggen.’

‘O, Willy,’ zei Edith smekend. ‘Mijn kleine meisje. Mijn eigen kleine meisje. Hoe kon dat gebeuren? Hoe kon ze dat nou doen...’