‘Statistiek.’
‘O?’
‘Wanneer kantoorpersoneel zonder een criminele geschiedenis bij een geldmisdrijf betrokken is, is er meer dan tachtig procent kans dat de werkgever of werkomgeving ermee te maken heeft.’
‘Ik snap het.’
Hij vraagt weer: ‘Was er een grote diefstal van contant geld afgelopen jaar?’
Bessie Heese denkt na over de vraag. ‘Kunt u mij even excuseren?’
‘Natuurlijk.’
Ze staat op en loopt de kamer uit.
Hij staart haar na, zich vaag bewust van de welgevormde kuiten en enkels, en zijn gedachten worden beheerst door de mogelijkheid dat ze toestemming gaat vragen om hem een geheim te vertellen dat de zaak zal opengooien.
99
Hij heeft het mis.
Ze komt pas na tien minuten terug, strijkt de rok zorgvuldig onder zich glad als ze weer tegenover hem gaat zitten en zegt: ‘Inspecteur, u moet begrijpen, als chef Personeelszaken word ik er alleen bij betrokken wanneer personeelsleden ten gevolge van wangedrag disciplinair worden verhoord. Als er geld zoekraakt waarbij niemand is geïmpliceerd, weet ik daar niet noodzakelijkerwijs van. Ik moest dus eerst de feiten van de managing director krijgen. En zijn toestemming om ze met u te delen. Want dit zijn hoogst vertrouwelijke inlichtingen.’
Joubert knikt. Hij weet dat grote bedrijven dit soort zaken intern afhandelen als het gestolen bedrag groot genoeg is. En erover zwijgen als het graf, uit angst voor schade aan hun imago.
‘Onze directeur heeft me gemachtigd die informatie met u te delen. Maar met het verzoek ons onmiddellijk op de hoogte te brengen als Danie Flint bij een misdrijf betrokken blijkt te zijn.’
‘Dat is goed.’ Hij zal iets moeten geven om iets te krijgen.
‘Het is namelijk zo dat ons grootste financiële verlies wegens diefstal vorig jaar tegen de 60.000 rand was. Bij een van onze kantoren, in juni. We hebben de diefstal binnen 24 uur ontdekt, de schuldigen gevonden en de zaak binnen twee weken afgehandeld. Flint was daar absoluut niet bij betrokken.’
‘Zestigduizend,’ zegt Joubert. Hij kan de teleurstelling niet uit zijn stem weren.
‘Inspecteur, u moet beseffen dat ons systeem zeer geavanceerd is. Ik weet dat men dat niet altijd met een busmaatschappij in verband brengt, maar we gebruiken de beste technologie die beschikbaar is, vooral wat de financiën betreft. We voeren dagelijkse controles uit en kunnen ongerijmdheden onmiddellijk traceren. Zelfs relatief kleine bedragen.’
Het kost hem moeite het slechte nieuws te accepteren. ‘U weet zeker dat er geen andere bedragen waren? Vierhonderdduizend of meer?’
Ze spert even haar ogen wijd open bij het horen van dat bedrag, maar herstelt zich snel. ‘Heel zeker.’
Daar zit Joubert, zijn hele theorie is verdampt.
‘Vierhonderdduizend? Heeft Danie Flint 400.000 rand gestolen?’ vraagt Bessie Heese, voor het eerst met expressie in haar stem.
Hij parkeert de Honda bij zijn werk, maar gaat niet naar kantoor. Hij loopt via de parkeerkelder naar buiten, naar het St. George’s-winkelcentrum, en dan verder naar de kathedraal. Hij ziet niet de straatverkopers, de stalletjes, de toeristen, de drinkers en eters op de terrassen van de restaurants. Hij is zich er niet van bewust dat de stroom kantoorpersoneel op weg naar huis uitwijkt voor zijn lange, brede gestalte als hij tegen de stroom in loopt, omdat zijn hoofd te vol is van de grote vraag: waar is het geld dan vandaan gekomen?
Want de statistieken staan aan zijn kant, de algemene regel: een blanke man van in de dertig met een goede betrekking en zonder strafblad steelt in eerste instantie op zijn werk. Het universele uitgangspunt van Aanleg + Milieu + Huidige Omstandigheden dat er op elke criminologiecursus bij rechercheurs wordt ingestampt. Met andere woorden, de aangeboren geneigdheid tot misdadig gedrag van de verdachte, plus de omgeving waarin hij is gevormd, plus de gelegenheid. En van het laatstgenoemde is hier sprake. Gelegenheid.
De psyche van Danie Flint heeft hem in staat gesteld, heeft hem toegestaan de Grote Gelegenheid aan te grijpen en het profiel zegt dat de gelegenheid meestal in de werkomgeving te vinden is, want dat is waar hij de meeste tijd doorbrengt. Dat is waar zijn kennis ligt, zijn ervaring, zijn inzicht in systemen, procedures, beveiliging, zodat hij de kansen kan afwegen, een inschatting kan maken over de mogelijkheid dat hij wegkomt met de misdaad.
Maar Bessie Heese van abc heeft gezegd dat ze geen 400.000 rand missen. En hij heeft absoluut geen idee waar een andere gelegenheid vandaan zou kunnen komen.
Hij schuift alles wat hij weet opzij. Hij loopt langs de kathedraal, over het wandelpad van de Kompanjiestuin tot aan de Goewermentslaan. Hij begint van voor af aan, probeert een nieuwe theorie op te zetten. Hij denkt na over het geld. Een aanzienlijk bedrag. Contant. De determinerende factor. Witteboordencriminaliteit is cheques, vervalste rekeningen, knoeien met aanschrijvingen, internetoverschrijvingen, gefraudeerde boeken. Geen contant geld.