Allixter maakte een grimas. 'Ergens deugt er iets niet.'
De machine zweeg. Allixter wachtte op een antwoord. Eén seconde - twee seconden - met een steek van paniek realiseerde hij zich dat de machine alleen op vragen antwoordde, dat hij niet geprogrammeerd was om over koetjes en kalfjes te praten met terloopse voorbijgangers.
Hij flapte eruit: 'Ja. Nee. Ik heb robots en rekenmachines en automaten gezien maar zoiets als jij heb ik nog nooit gezien. Je bent een behoorlijk groot apparaat - ik bedoel, is het niet?'
'Ja.'
Een seconde - twee seconden. Allixters geest bleef leeg.
'Eh - de Plags hebben al deze machines gebouwd?'
'Plags organiseerden de kern, bestaand uit segmenten voor planning en ontwerp, mechanische, energie- en operatiesegmenten en schetsten de gewenste resultaten. Volgende elementen werden ontwikkeld door planningsegment, ontworpen door ontwerpsegment, geconstrueerd in centrale fabriek. Hele planeet is nu bezaaid met instanties die het planningsegment nuttig acht.'
'Waarom al die ontploffingen? De gebouwen die uit elkaar spatten, de heuvels die vuurspuwen?'
'Installaties ten dienste van Plags worden verwoest. Verwoestende instanties bestaan. Remmers weerhielden deze instanties vroeger. Nu zijn remmers uitgeschakeld. Verwoestende instanties treden naar willekeur op.'
Allixter grijnsde. 'De Plags zullen dit wel niet waarderen - nee?'
'Accurate informatie niet beschikbaar.'
'Hoe zullen de Plags de machine repareren?'
'Geen informatie. Plags worden gedood zodra ze arriveren.'
'Hoe komt het dat de inboorlingen me stonden op te wachten bij het in-gordijn?'
'Accurate informatie niet beschikbaar. Mogelijkheid bestaat dat zij bericht naar Plagigonstok verzonden met verzoek om reparatieploeg en op antwoord wachtten.'
'Ah!' Allixter knikte alsof hij nu alles begreep. 'Hoe lang is de machine al kapot? En waarom hebben de Plagse monteurs hem niet gerepareerd voordat hij kapot ging?'
'Als machine defect is, verplaatst onderhoudseenheid zich over sporen naar defect en doet wat nodig is. Monteurs repareren nooit machine. Is te gecompliceerd. In dit geval was onderhoudseenheid defect en monteur repareerde hem. Toen sloot remmer kort. Fundamentele bevelen traden in werking en uitroeiers doodden Plag.'
Allixter zuchtte. Toen realiseerde hij zich dat zuchten ook tijd kostte, en hij vroeg: 'Hoe kan ik deze tijdlimiet van drie seconden verlengen? Ik kan jou hier niet eeuwig vragen blijven stellen.'
'U kunt problemen opwerpen om aandachtseenheden bezig te houden of beter u kunt hetzij remmers, hetzij onderhoudseenheid repareren.'
'En terwijl ik bezig ben, dood je me?'
'Ja.'
'Waarom steekt een kuiken een weg over?'
'Vermoedelijk balanceren motiveringen en remmingen met betrekking tot voorgenomen handelwijze in evenwicht welk aanspoort tot de beweging in plaats van tot de stilstand.'
'Wanneer is twee en twee drie?'
De stem zei: 'Aandachtbank zal zich zes minuten met dit probleem bezighouden. Deze tijd is benodigd om alle mogelijke condities in alle verschillende wiskundige richtingen welke in mijn kern zijn ingebouwd te verkennen.'
Allixter keek snel op zijn horloge. 'Mooi zo. Dan heb ik even de tijd om een paar moeilijke te bedenken.'
Kalm wreef hij over zijn voorhoofd, waardoor de elastische huls indeukte. Zes minuten - zou hij ooit nog kunnen slapen? En dan zijn oude leventje op Aarde! Met heimwee dacht hij terug aan Bucks Bar in de Naaf, de bekende gezichten om de notenhouten tap, de grote glazen bierpullen met de schuimkragen die over de rand stroomden...
Hij rukte zich terug naar het heden. Zo te zien moest hij zijn toekomst vullen met het bezighouden van deze planetaire robot middels puzzels, raadsels en wiskundige probleempjes. In ieder geval wist hij nu hoe hij de machine langer dan drie seconden onledig kon houden. Er zat niets anders op dan dat hij de kwestie in de wortel aanvatte, door de machine te repareren. Wat was er verdomme mee aan de hand? Zat de fout in de remmers? In de onderhoudseenheid? Allebei kapot - wat een nare situatie. Er was niets dat de reparateur kon repareren.
Hij slenterde wat rond en keek achter het weggehaalde paneel. Het inwendige was onmogelijk gecompliceerd, een en al onbekende vormen, geleiders en draden in rij na rij. Het zou maanden werk kosten om ook maar een stukje van het mechanisme na te lopen.
Hij raapte een van de gereedschappen op. Kijk 's aan, dacht hij, fijne spullen hebben ze hier. Als ik dit handliertje nu kon patenteren, dan was ik zó miljonair. En wat is dit? Een zaag, wel wel. Ik zou het nooit geloofd hebben... Jee, die tanden gaan dwars door de hardste legering. Slim hoor, die Plaggen.
Maar deze geleider hier, zoiets hebben we op Aarde ook. Zelfde ontwerp, identiek - heel eigenaardig. Een van die vreemde toevallen die je steeds opvallen als je tussen de werelden pendelt... Allemachtig, hoe laat is het? Nog vijf seconden.
Maar hij verkeerde niet direct in gevaar. De robot had heel wat te melden. 'Opgeslagen onder oplosbaarheidsindices bestaat er een aantal situaties waarin twee eenheden van de ene substantie en twee eenheden van een andere substantie, gemengd, resulteren in drie eenheden van een derde substantie. Maar dit geldt niet algemeen. In het geval evenwel van...' De stem begon dreunend aan een wiskundige terminologie waarvan Allixter niets begreep.