Het is alsof je een hap van je brood neemt en worst proeft, terwijl je kaas verwacht. Ik bracht mompelend mijn felicitaties over. Rik zette zijn flesje bier op tafel en boog zich voorover om salade op te scheppen. Hij laadde zoveel op zijn bord dat hij net zo goed meteen uit het bakje kon eten. Een klodder mayonaise belandde boven op de salade, als een toef slagroom op een gebakje. Daarna prakte Rik het geheel door elkaar. Hij nam een paar happen en besloot dat er nog ketchup aan ontbrak. Zijn vork schraapte over het plastic bordje. Als hij alleen was geweest, had hij ongetwijfeld de bodem schoongelikt.
Nora dook naast ons op.
‘Ik vertelde je zus net het goede nieuws,’ zei Rik.
‘Fantastisch, vind je niet? Als Michiel zo doorgaat, mag hij over een paar dagen naar huis.’
‘Dat nieuws bedoelde ik niet,’ zei Rik en hij gebaarde naar zijn buik. ‘Misschien ben je op dit moment al zwanger.’
Nora glimlachte, maar die glimlach bereikte haar ogen niet. Tastend zocht ik haar gezicht af, maar Nora ontweek mijn blik door op haar horloge te kijken.
‘Ga je mee, Rik? Het is al laat, en ik wil naar bed.’
‘Kan hij zelf niet rijden?’
‘Ik mag niet meer rijden.’ Rik zwaaide een leeg bierflesje heen en weer.
‘Je had toch de fiets kunnen pakken? Het is maar anderhalve kilometer,’ zei ik met een blik op Nora. Ze zag bleek. Mijn vader riep Rik, die er meteen vandoor ging, opgelucht om te kunnen ontsnappen.
‘Heb je gehoord dat Erik is gearresteerd?’ vroeg Nora.
‘Ik was erbij,’ zei ik, en ik legde uit wat er die middag was voorgevallen.
‘Afschuwelijk,’ bracht Nora uit. ‘Arme Danny. En goddank voor dwarse pubers. Als Michiel zijn gordel had gedragen, dan was hij nu…’ Ze slikte.
‘Hier, neem een slokje wijn,’ zei ik, en ik hield haar mijn glas voor. Ze schudde haar hoofd.
‘Noor, over de baby… Weet je zeker dat je dit wilt? Na de tweeling zei je…’
Mijn zus hief haar handen, alsof ze de opmerking als sigarettenrook wilde wegwuiven. ‘Na Ron en het ongeluk… Het leven moet gevierd worden, vind je niet?’ Haar stem klonk als een dun laagje vernis, dat ieder moment kon barsten.
‘En je baan dan?’
‘Ik heb besloten te stoppen. Dat staat los van ons besluit om nog een kindje te nemen,’ zei ze snel toen ze zag dat ik wilde protesteren. ‘Mijn kinderen hebben me nodig. Het is tijd om prioriteiten te stellen.’
‘Maar je hebt er keihard voor gewerkt. Al die jaren op de universiteit… Je bent hartstikke goed in wat je doet,’ wierp ik tegen. ‘Je zou doodongelukkig worden, en dat weet je.’
‘Dat weet ik pas als ik het probeer. Bovendien wil ik niet te lang meer wachten. Het is nu of nooit, gezien mijn leeftijd.’ Verlangend keek Nora naar de koud geworden hamburger op mijn bord. ‘Dit is het beste,’ zei ze.
‘Voor jou of voor Rik?’
‘Voor ons allemaal.’
‘Weet je dat zeker?’
Er verscheen een frons op Nora’s voorhoofd. ‘Wat bedoel je?
‘Waarom gaat Rik niet minder werken?’
Geïrriteerd zette Nora haar handen in haar zij. ‘Wil je het echt over emancipatie hebben? Moet jij nodig zeggen.’
‘Wat heb ik gedaan?’ vroeg ik verbaasd.
‘Niets, dat is het nu juist. Jij bent niet bepaald het toonbeeld van een vrouw die voor haar eigen carrière gaat. Na je afstuderen heb je een onderzoeksplaats aangeboden gekregen op de universiteit. Als ik het me goed herinner, heb je die afgeslagen omdat Ben zo nodig aan de andere kant van het land zijn coschappen moest lopen en jij besloot met hem mee te gaan. En dat in een tijd waarin er een schreeuwend tekort aan vrouwen in het wetenschappelijk onderwijs is. Je had binnen no time hoogleraar kunnen worden.’
Bijna triomfantelijk keek ze me aan en ik vroeg me af hoe lang ze er al naar uitkeek om me dit voor de voeten te gooien. De boodschap was duidelijk: bemoei je er niet mee. Snel pikte ze een stukje hamburger in en stak dat in haar mond. Ze trok een vies gezicht.
‘Jasses, het is koud.’ Ze spuugde het uit en legde het terug op het bord. ‘Omdat jij die vent eindelijk hebt gedumpt, wil dat niet zeggen dat je als een soort moraalridder mij de les kunt gaan lezen,’ voegde ze eraan toe.
Voordat ik kon reageren, dook Rik achter Nora op. ‘Genoeg geroddeld. We gaan naar huis, vrouwtje van me. Ik moet morgen weer vroeg op,’ zei hij en hij legde zijn armen rond Nora’s middel.
‘Je kunt altijd op die van ons komen passen,’ bood hij bij het afscheid aan.
‘Een worstje, Liv?’ vroeg mijn vader en hij hield een weinig aanlokkelijk exemplaar omhoog. Ik schudde mijn hoofd. Ik probeerde geen aandacht te besteden aan de stekelige opmerking van Nora, maar ik kon net zo goed proberen een roze olifant in de kamer te negeren. Uitgeput liet ik me op een stoel zakken. Ik probeerde het gevoel met een paar slokken wijn weg te spoelen. De woorden leken nu pas effect te sorteren, als een wondje waar je al uren mee rondloopt, maar dat pas nadat je het hebt opgemerkt pijn begint te doen. Opnieuw schonk ik mijn glas vol, de onderzoekende blik van mijn moeder negerend. Ik probeerde me te ontspannen door naar de gesprekken om me heen te luisteren. Mijn moeder begon met opruimen, ten teken dat de barbecue was afgelopen. Ze geeuwde overdreven, alsof haar bedoeling al niet duidelijk was.