‘En de foto’s van die zomer?’
Ilse legde de camera terug, liep naar de verste archiefkast en kwam terug met twee Ilford-fotopapierdozen, die ze op tafel neerlegde. ‘Saint-Florent-Le-Vieil.’ Hoofdschuddend wees ze op de handbeschreven sticker. ‘Ik was de naam vergeten.’ Ze maakte de eerste doos open en spreidde de foto’s naast elkaar op tafel uit.
De eerste foto waar Chantals oog op viel, was die van het landhuis. Veel hoge ramen, opengeslagen tuindeuren, een grote zwarte vleugel op het terras en een parkachtige tuin. De foto daarnaast was bij een kiezelstrandje aan het water genomen. De Loire. Topless meisjes met lange haren, kralenkettinkje of touwtje om de nek, de meeste een sigaret in de mond. Ze moest denken aan foto’s van historische popfestivals als Woodstock en Monterey.
‘Let niet op alle vlekjes en spikkeltjes,’ zei Ilse lachend. ‘Het zijn zo’n beetje de eerste foto’s die ik zelf heb afgedrukt. En niet erg goed, zoals ik nu zie.’
Ook al waren de afdrukken niet perfect, haar talent om mensen ongedwongen op de plaat vast te leggen was al duidelijk te zien. Op een foto stonden vier poedelnaakte jongens, tot hun knieën in het water, die elkaar bespatten. Chantal deed een poging om de Lavillier-broers te herkennen, of Hotze, maar door het tegenlicht waren de verschillende gezichten moeilijk te onderscheiden. Ze liet haar blik verder dwalen. Een foto zonder mensen. Een boerenhoeve met een grote binnenplaats.
‘Hier heb je onze popgroep.’ Uit de stapel had Ilse een foto geplukt waarop vijf jongelui een beetje schaapachtig in de camera keken. ‘Hotze op elektrische gitaar, Christian aan de piano…’ – de namen van de drummer en de bassist volgden – ‘… en dit ben ik.’
Ilse hield een microfoon in haar hand. Blijkbaar was ze de zangeres van het bandje. Chantal liet haar blik teruggaan naar Hotze. Als hij niet zo lang en blond was, had ze hem niet eens herkend. Een beetje ingevallen gezicht met een hoop haar voor zijn ogen.
‘Wie heeft deze foto gemaakt?’
‘Guy.’ De naam klonk alsof Ilse nog steeds een oogje op hem had.
Er viel een korte stilte.
‘Wat deden jullie die zomer?’ vroeg Chantal.
‘Wat jonge mensen zoal doen. Feestvieren, muziek maken, blowen, vrijen. Lang leve de pil!’ Ilse hief haar handen, haar ogen schitterden. ‘Wij waren de eerste generatie die er onbekommerd op los kon neuken. Wat dacht jij dan dat we deden?’
‘Eh… discussiëren?’
‘Dat deden we ook. Over Vietnam, de klassenstrijd, de armoede in de wereld, het onderwijs. Maar een echte discussie kon je het niet noemen. We waren het meestal gauw eens. Iedereen was toen links. Extreem links.’
‘Ook Guy Lavillier?’
‘O ja,’ reageerde Ilse. ‘Die hield er toen zelfs heel radicale standpunten op na, zoals dat we moesten stelen van de rijken om het geld daarna onder de arbeiders uit te delen, en dat we met z’n allen in een commune moesten gaan samenwonen en de Amerikaanse ambassade moesten bezetten. Allemaal bluf natuurlijk, zoals een hoop mensen toen dingen riepen waar ze later niet meer aan herinnerd wilden worden. Van Christian weet ik het niet, maar Guy is natuurlijk net zo’n rechtse bal geworden als zijn vader. Wat zeg ik: nog veel erger.’
‘Hoe was de verhouding tussen de broers Lavillier?’
‘Guy was de grote versierder, Christian gedroeg zich een beetje als het domme broertje, maar dat was een onderdeel van hun tactiek om zoveel mogelijk meisjes tussen de lakens te krijgen. Ik heb het die zomer overigens alleen met Christian gedaan,’ voegde Ilse er met een ondeugende blik aan toe. ‘Kijk, daar heb je Hotze.’ Ze wees naar een foto waarop een lange slungelige jongen te zien was die handje-handje kwam aanlopen met een meisje dat misschien wel anderhalve kop kleiner was. ‘En voor je het gaat vragen: je vader en ik hebben nooit iets met elkaar gehad. We waren goede vrienden, maar ik vond hem ook een beetje saai,’ voegde ze er met een zogenaamd Gronings accent aan toe. ‘Sorry, hoor.’
‘Geeft niet.’ Chantal glimlachte. ‘Weet jij waarom Christian met zijn pianostudie is gestopt?’
‘Zijn vader wilde dat hij rechten ging doen. Anders werd de geldkraan dichtgedraaid.’
‘En dat deed Christian?’
‘Hij moest wel. Vergeet niet dat in die tijd de verhoudingen tussen ouders en kinderen heel anders waren dan nu. Ik heb zijn vader één keer ontmoet. Een ongelooflijk autoritaire man. Later, maar toen waren Christian en ik allang uit elkaar, heb ik begrepen dat er die zomer iets gebeurd moet zijn met een meisje uit…’ – Ilse draaide het deksel van de Ilfort-doos om – ‘Saint-Florent-Le-Vieil. Er werd nogal geheimzinnig over gedaan, maar blijkbaar is Christian toen voor het blok gezet – of rechten, of niks – en heeft hij eieren voor zijn geld gekozen.’