‘Dat weet ik’, zei Wallander. ‘Maar het plaatje is niet compleet zonder hun informatie.’
‘Er is geen compleet plaatje’, zei Martinson gelaten. ‘Er is überhaupt geen plaatje.’
Wallander besefte dat hij de situatie stevig moest aanpakken, wilde die hem niet helemaal uit handen glippen. Om zijn gedachten te ordenen stelde hij voor dat ze de kamer even zouden luchten en een paar minuten pauze zouden nemen. Vervolgens, toen ze weer rond de tafel hadden plaatsgenomen, nam hij resoluut het woord.
‘Ik zie een denkbaar patroon,’ zei hij, ‘hetzelfde als de rest van jullie. Maar laten we een andere weg bewandelen en eerst kijken wat dit níét is. Er is niets dat erop duidt dat hier een gek aan het werk is geweest. Een intelligente psychopaat zou natuurlijk een moord als auto-ongeluk hebben kunnen camoufleren. Maar er zijn geen duidelijke motieven, en wat er met Sten Torstensson gebeurd is, houdt vanuit psychopathisch perspectief geen verband met wat er met zijn vader is gebeurd. Of met het feit dat iemand heeft geprobeerd mevrouw Dunér of mij de lucht in te laten vliegen. Dat ik “mij” zeg en niet “Ann-Britt”, komt omdat ik denk dat het inderdaad om mij ging. Dat brengt mij op het patroon waarbij kasteel Farnholm en Alfred Harderberg betrokken zijn. Laten we even teruggaan in de tijd. Laten we ongeveer vijf jaar geleden beginnen, op de dag dat Gustaf Torstensson voor het eerst door Harderberg werd benaderd.’
Op dat moment kwam Björk binnen. Hij ging aan de tafel zitten. Wallander vermoedde dat Per Åkeson hem tijdens hun korte pauze had gevraagd bij het vervolg van de vergadering aanwezig te zijn.
‘Gustaf Torstensson begint voor Alfred Harderberg te werken’, vervolgde Wallander. ‘Het is een ongebruikelijke cliëntrelatie, in die zin dat het je kan verbazen dat een plattelandsadvocaat een internationale zakenmagnaat van dienst kan zijn. Je kunt je misschien voorstellen dat Alfred Harderberg van plan was Gustaf Torstenssons tekortkomingen voor eigen voordeel te gebruiken, doordat het mogelijk zou kunnen zijn hem te manipuleren als dat zo uitkwam. Dat weten we niet;
dat is puur gissen van mijn kant. Maar ergens in de loop van de tijd gebeurt er iets onverwachts. Gustaf Torstensson begint onrustig te worden, of misschien beter gezegd: gedeprimeerd. Zijn zoon merkt het, zijn secretaresse ook. Zij zegt zelfs dat hij de indruk wekt bang te zijn. Ongeveer tegelijkertijd gebeurt er ook iets anders. Via de vereniging die zich bezighoudt met het bestuderen van icoonschilderingen hebben Lars Borman en Gustaf Torstensson elkaar leren kennen. Opeens ontstaat er een spanning tussen hen, en we kunnen aannemen dat die spanning met Harderberg te maken heeft, omdat hij op de achtergrond een rol speelt bij de fraude die bij de Provinciale Staten van Malmöhus wordt gepleegd. De belangrijkste vraag blijft echter open: waarom begon Gustaf Torstensson zich wonderlijk te gedragen? Ik bedoel dus dat hij in zijn werk met Alfred Harderberg iets ontdekt moet hebben waarover hij verontwaardigd is. Misschien hetzelfde waarover Lars Borman verontwaardigd is. We weten niet wat. Dan wordt Gustaf Torstensson tijdens een geënsceneerd auto-ongeluk vermoord. Na wat Kurt Ström ons heeft laten weten, kunnen we ons ongeveer voorstellen hoe dat misschien gegaan is. Sten Torstensson zoekt mij op Skagen op. Een paar dagen later is ook hij dood. Hij moet zich bedreigd hebben gevoeld, want hij probeert een vals spoor uit te zetten: dat hij zich in Finland bevindt terwijl hij in feite naar Denemarken is gegaan. Ik ben er bovendien van overtuigd dat iemand hem naar Denemarken gevolgd is. Iemand moet er getuige van zijn geweest dat wij elkaar op het strand hebben getroffen. Degenen die Gustaf Torstensson hebben omgebracht, zijn Sten op de voet gevolgd. Ze wisten niet zeker of Gustaf Torstensson iets aan zijn zoon had onthuld. Ze konden ook niet vaststellen wat Sten Torstensson tegen mij zei. Of wat mevrouw Dunér wist. Daarom sterft Sten Torstensson, daarom probeert iemand mevrouw Dunér de lucht in te laten vliegen, daarom brandt mijn auto uit. Het is ook de reden waarom ik in de gaten word gehouden en de rest van jullie niet. Maar alles voert ons terug naar de vraag wat Gustaf Torstensson had ontdekt. We proberen vast te stellen of het met de plastic container te maken kan hebben die we op de achterbank van zijn auto hebben gevonden. Dat weten we niet; het kan ook iets anders zijn, iets wat onze financiële experts ons misschien kunnen vertellen. Maar hier hebben we niettemin een patroon dat begint met een moord in koelen bloede op Gustaf Torstensson. Sten Torstensson bezegelde zijn eigen lot toen hij besloot mij op Skagen te bezoeken. Dat is het patroon dat we proberen te duiden. Op de achtergrond is er niets anders aanwezig dan Alfred Harderberg en zijn imperium. In elk geval niets anders dat wij kunnen zien.’