♦
Na een paar dagen belde Daniël om te vragen hoe het met Pandora ging.
Het ging goed.
Een paar dagen later belde hij weer.
Het ging goed. Alleen had ze ruzie gehad met Jakob.
De dag erna belde Daniël nog een keer.
De ruzie met Jakob was erger geworden. Volgens Pandora was het een goed idee om af te spreken bij het café naast de supermarkt. Dan hoefde ze even niet aan Jakob te denken.
Na twee dagen ontmoetten ze elkaar weer in het café. Een week later kwam Pandora voor het eerst bij Daniel thuis. Ze vond het zo lekker rustig bij Daniël en hij schreeuwde niet tegen haar.
Daniël vond dat Pandora betoverende blauwe ogen had en haar huid was zo mooi wit en ze had zulke bijzondere jukbeenderen, haar benen waren lang en dun en ze was niet zo eigenwijs als Hollandse vrouwen. Pandora vond het leuk om voor hem te koken en ze ruimde graag op bij Daniël thuis.
Pandora kwam uit Szczecin, een havenplaats bij de grens met Duitsland. Het was niet makkelijk om Szczecin uit te spreken zoals ze dat in Polen deden. Iedere keer dat ze elkaar zagen, moest Daniël van Pandora de naam opnieuw zeggen.
Ze nam foto’s mee van haar moeder en broers en zussen en Pandora schonk Daniël een cd van de Poolse popgroep Brathanki. Het was muziek zoals hij nooit eerder had gehoord, een combinatie van rock en folk.
Daniël vond het wel jammer dat hij niet kon verstaan waarover ze zongen. Het was ook jammer dat Pandora en hij in het Engels met elkaar moesten praten, soms had hij het gevoel dat ze elkaar niet begrepen.
Daniël belde Lukas. Hij wilde vertellen over zijn vriendschap met Pandora. Over hoe lief Pandora voor hem was, hoe blij hij werd als ze elkaar zagen, hoe interessant het was om haar verhalen over Polen te horen en wist Lukas dat Szczecin bekend stond om het grote aantal bars dat ze er hadden?
Lukas vroeg: “Wat moet je met zo’n Pool? Het zijn uitvreters die onze baantjes komen inpikken, dat weet je toch? Gelukkig kom je niet aanzetten met een Bulgaar of een Roemeen. Die zijn nog erger.”
Daniël merkte dat meer mensen zo reageerden wanneer hij vertelde over Pandora. Ze hadden nooit de EU open moeten stellen voor de communisten, nu konden al die mensen die niets te verliezen hadden zomaar hier komen wonen. Oost-Europeanen waren moordenaars en een nog grotere bedreiging voor Nederland dan de Marokkanen.
♦
Het nieuwe feuilleton van Daniël ging over de Oost-Europeanen die in zijn stad woonden, meestal met tien mensen in een huis dat was bedoeld voor één gezin. Ze spraken de taal niet, ze wisten niet hoe Nederland in elkaar zat en hoe ze zich moesten gedragen. Ze wisten alleen dat ze hard moesten werken, van ‘s ochtends vroeg tot ‘s avonds laat.
Vooral ging het feuilleton over hoe Nederlanders reageerden op hun nieuwe buren. In hun gezicht zeiden ze niets, maar als ze er niet bij waren – in het feuilleton viel de ene krachtterm na de andere. En het ging over een verboden en onmogelijke liefde tussen een Hollandse man en een Poolse vrouw die met haar echtgenoot naar Nederland was gekomen.
Op de website discussieerden de lezers van Ochtendmijmeringen over het feuilleton. Was het echt zo erg? Spraken Hollanders op deze toon over nieuwe buren? Was de liefde tussen een Hollandse man en een Poolse vrouw onmogelijk of hadden ze samen een toekomst? En zo voort en zo verder.
Na een paar weken stopte de discussie. De meer dan honderd dagelijkse lezers waren uitgepraat over het feuilleton van de nieuwe buren. Zes maanden gingen voorbij.
♦
In de stad van Daniël woonde een opiniemaker genaamd Darius. Darius organiseerde discussieavonden in een voormalig magazijn. Bij Darius hadden zich Polen gemeld die het een schande vonden hoe over hen werd gesproken in de Ochtendmijmeringen van zes maanden eerder. Het feuilleton van Daniël was discriminerend, racistisch en bovendien seksistisch. Waarom werd er door Daniël zo slecht gesproken over Polen? En hoe durfde hij te schrijven over een romance tussen een Hollandse man en een Poolse vrouw?
Darius belde Daniël en vertelde hem over de boze Polen.
Eerst dacht Daniël dat Darius een grapje maakte.
Hij vroeg: “Meent u dit serieus?”
Darius zei dat het geen grapje was. Hij had zijn vrienden van de media ingelicht. Die vonden de boze Polen een spannend onderwerp. Darius nodigde Daniël uit om in zijn magazijn in discussie te gaan met de Polen.
Daniels feuilleton werd landelijk besproken. De ene krant schreef dat Daniël zijn vinger op de zere plek had gelegd. Daniël was een scherpe sociale observator. De andere krant schreef dat Daniël met zijn feuilleton voor racisme en onrecht zorgde. Allerlei mensen hadden meningen over Daniël. Hij had geen keuze, Daniël moest wel in debat.
♦
Lukas had nog een vraag over het interieur van Daniël. Hij wees naar een foto die met punaises aan de muur hing. Het was een foto van het ouderlijk huis van Pandora.