Alle Surinamers die terloops laten weten dat ze ook een tijdje in Nederland hebben gewoond, het is een statussymbool.
De samenstelling van de gasten bij de talkshow Panorama, de Surinaamse versie van Pauw & Witteman. De twee presentatoren ontvangen een mevrouw uit de gezondheidszorg die graag minister of nog liever minister-president wil worden, een meneer die zich bezighoudt met thuiszorg, een jonge aantrekkelijke tv-presentatrice die vroeger in Nederland verkeerde met een Ajax-voetballer en nu komt vertellen hoe ze een keer per week voorleest op een school, en ik. De samenstelling is het Surinaamse spiegelbeeld van de Nederlandse variant: behalve ik is iedereen aan tafel zwart. Het einde van de uitzending is spectaculair. Al het licht valt uit en in het donker wensen de presentators de kijkers een prettige avond.
De vanzelfsprekendheid waarmee ik binnen een paar uur na aankomst twee bekende Surinamers tegenkom, van wie ik wist dat ze in Paramaribo wonen, maar ik had niet verwacht ze zo snel tegen het lijf te lopen. Het is een kleine stad. Actrice Helen Kamperveen, die zich voor de verfilming van Alleen maar nette mensen aanmeldt voor de rol van Rowanda. Rowanda is in Paramaribo het meest geliefde personage uit het boek. De tweede bekende Surinamer is filmlegende Pim de la Parra, die na vijf minuten vraagt om mijn e-mailadres en belooft niet direct allerlei berichten door te sturen. Een uur later arriveert zijn nieuwsbrief, de eerste van vele dagelijkse nieuwsbrieven.
Ten slotte: de vragen. De eerste keer dat Surinamers hoorden over Alleen maar nette mensen was toen een paar voormalige landgenoten in Nederland zich boos maakten over de inhoud van het boek. Ze werden gebeld en gemaild: lees dat boek.
Nu zeggen ze: “Ja, er staan stereotypen in het boek. Maar dat is waar het boek over gaat.”
Ze vragen: “Ik ging het lezen, ik wilde me mengen in het debat, maar waar zijn die stukken die me zo boos moeten maken?”
En ze vragen: “Wanneer komt u naar Suriname om een boek te schrijven over Surinamers in Suriname?”
Ze stelden nog veel meer vragen. Suriname is een land waar het licht weleens uitvalt tijdens een tv-uitzending. Het is een land waar scholieren om negen uur ‘s ochtends weleens niet in de klas zitten maar buiten in de zon onder een boom staan.
Maar het is ook een land waar in het centrum van de hoofdstad een grote moskee is gebouwd op een paar meter afstand van een grote synagoge. Het is een land waar mensen van over de hele wereld met elkaar samenleven op een manier die in Nederland niet voorstelbaar is. Het is een land waar, en nu stoppen we echt voordat het te zoetsappig wordt, we in Nederland nog iets van kunnen leren.
21
Complot
Het was bij de kapper. Zijn kapsalon lag in de buurt van de Albert Cuypmarkt en zijn ouders kwamen oorspronkelijk uit Marokko. Dat betekende dat hij klanten van overal in de zaak kreeg. Niet alleen Hollanders lieten zich er knippen, ook de mensen die ze allochtonen noemen. Zelfs vrouwen met kroeshaar vertrouwden hun kapsel aan hem toe.
Een kapper doet zijn werk nooit zwijgend. Hij knipte je haar – dat iedere keer grijzer wordt, maar ja, je wilt niet zo’n man worden die zijn haar zwart verft – en het ging erover dat niemand meer leest. Vroeger, tot een paar maanden geleden, lazen mensen die in de tram zaten de krant, of een boek. Nu speelt iedereen met zijn telefoon.
Je vroeg of de kapper Ab & Sal kende.
Natuurlijk kende hij die. Iedere Nederlander van wie de ouders uit Marokko komen, kent Ab & Sal. Je hebt Najib Amhali en je hebt Ab & Sal. Al zijn die wat scherper naar de Hollanders toe dan Najib Amhali.
De show van Ab & Sal wordt door de NPS uitgezonden op de televisie, maar de kapper kende hun filmpjes van YouTube. Hij keek ze met de familie en dan lachten ze zich helemaal gek.
Toen Salaheddine, oftewel Sal, met zijn stand-up-comedy-programma in het theater stond, wilde hij iets doen tegen de ‘verkazing’. Vrouwelijke bezoekers kregen van hem de mogelijkheid om apart te zitten van de mannen, als ze dat wilden vanuit hun islamitische geloof. Er waren mensen die vonden dat zoiets niet kon in een Nederlands theater.
Het was deze Salaheddine, in zijn creatie van Moussie el Kandoussie, de Marokkaanse straatjongen, die jou zou interviewen voor het nieuwe televisieseizoen van Ab & Sal. Onder je vrienden van wie de ouders niet uit Marokko komen, was er niemand die ooit had gehoord van Ab & Sal, maar de kapper was onder de indruk van dit wapenfeit.
Het interview vond plaats in The Shisha Lounge, een loungebar in de Van Woustraat waar waterpijpen worden geserveerd, en non-alcoholische frisdrank. Waterpijpen worden de nieuwe trend in het uitgaan, aldus de eigenaar van The Shisha Lounge. De waterpijpen worden gevuld met diverse smaken en kosten zeven euro vijftig. Dat is goed voor drie kwartier rookplezier.
Moussie was gekleed in badslippers en een trainingsbroek van Feyenoord, hij is een Rotterdamse straatmarokkaan. Op zijn hoofd droeg hij een petje van Nike. Een van de eerste vragen van Moussie luidde: “Als joden onder elkaar zijn, en er is niemand van buiten bij, dan praten ze toch over hoe slecht Marokkanen zijn?”