"De Verrader" glimlachte tevreden. Hij wist wel wat hij deed. In de gevangenis was hij de absolute heerser. De commandant kwam wel af en toe inspectie houden, maar hij zei nooit iets. Commandant Rotenhausen hield zijn mond en dat was begrijpelijk. Bij een ook maar enigszins uitgebreid onderzoek zou hij ook naar het Oostfront zijn gegaan. Een verstandig man zaagt de tak waarop hij zit niet af.
'Bretels en riem in de zak,' bromde hij op de witte zak wijzend. 'Wij kunnen hier geen zelfmoordenaars gebruiken. Jij dacht dat je je op die manier aan de krijgsraad zou kunnen onttrekken, hè? Maar het zou zielig zijn als die rechters en auditeurs geen werk meer hadden. Nee, gevangene, wij passen goed op onze gevangenen. Eerst het vooronderzoek, dan de rechtszitting en dan naar de strafgevangenis in Torgau of in Glatz. Ik hoop dat je naar Glatz gaat. Daar zit kolonel Remlinger. Die weet hoe hij eigenwijze elementen moet aanpakken. Zijn discipline zou zelfs Frederik de Grote de stuipen op het lijf hebben gejaagd. Als je op wacht staat, wordt de correcte afstand tussen de voeten op de millimeter nagemeten en iedere millimeter verschil komt je op twintig stokslagen te staan. Daar weten ze zelfs de meest keiharde frontsoldaten wel klein te krijgen. Je moet er soms op je handen alle trappen van de vierde etage naar het souterrain afdalen. Ik heb horen zeggen dat drie gevangenen die vrij zijn gekomen nu in een circus met wereldreputatie optreden. Maar het is niet zeker, dat je er terechtkomt, luitenant. Misschien word je wel onthoofd. Wie zal het zeggen? "Mooie Paul" vindt jou misschien wel geschikt voor het grote mes. Dat is een beroerde dood. Dan sta ik liever op de Lünenberger Heide de kogels van het executiepeloton af te wachten.' "De Verrader" streek liefkozend over zijn hals.
'Ik heb het één keer meegemaakt. Dat was me genoeg. Maar schiet toch op, gevangene! Trek je spullen weer aan! Hier wordt niet getreuzeld. Onthoud dat goed, luitenant. Je ziet er uit alsof je slaap hebt. Dacht je misschien dat Obergefreiter Stever je een sprookje van Andersen ging vertellen? Het Lelijke Jonge Eendje bij voorbeeld?'
Stever stikte bijna van het lachen.
Luitenant Ohlsen schoot haastig weer in zijn kleren. Hij moest zijn broek met zijn handen vasthouden omdat hij geen riem meer had.
'Kraag dichtknopen,' beval "De Verrader". 'Dassen worden hier niet gedragen. Wij doen geen half werk.'
Luitenant Ohlsen knoopte zijn uniform zwijgend dicht.
"De Verrader" knikte.
'Jij leert het nog wel. Wij hebben hier van heel wat officieren alweer echte soldaten gemaakt. Nu, armen omhoog! Huppen op de plaats, voeten aangesloten. Hup, hup, hup. Een, twee, drie, een, twee, drie.'
Luitenant Ohlsen sprong met zijn armen omhoog. Zijn broek zakte op de grond. "De Verrader" en Stever juichten.
Maar luitenant Ohlsen bleef rustig doorspringen en scheen helemaal niet onder de indruk.
"De Verrader" werd ongerust. Die vent is gek, dacht hij. Hij had nog nooit een officier meegemaakt die dat uithield. De meesten werden bij het fouilleren al razend. De allerhardsten hielden zich goed tot aan het springen. Stever was ook verbaasd. Hij begreep er niets van. Wat was die luitenant voor een houten klaas?
'Voorover liggen.' beval "De Verrader". 'Dertigmaal om je navel draaien.'
Luitenant Ohlsen strekte zich uit. Luitenant Ohlsen draaide rond.
"De Verrader" trapte hem op zijn handen. Hij kreunde maar nauwelijks hoorbaar, ofschoon het hem een nagel kostte. Ze gaven hem een geweer, een ouderwetse spuit van Belgisch maaksel, en nu lieten Stever en de "Gier" hem in de gang oefenen, terwijl "De Verrader" toekeek.
'Knielen, een!' beval Stever.
Zijn collega, de "Gier", liep om de knielende gevangene heen om de houding van de gevangene te controleren, maar het baatte niet. Luitenant Ohlsen wist nog precies hoe het moest.
'Opstaan, schouder geweer!' riep Stever.
Luitenant Ohlsen stond nauwelijks in de houding met de geweerkolf tegen de schouder en de elleboog onder een rechte hoek, toen Stever riep:
'Voorover, een!' En onmiddellijk daarop: 'Knielen, een! Aanslaghouding! Uitgangshouding! Liggen! Staan! Aanslaghouding! Rust! Geeft acht! Rechtsom...keert! Naar rechts... richten! Hoofd front! Presenteert.., geweer! Zet af... geweer! Vechthouding! Wering rechts! Korte steek! Rechtsomkeert maken! Huppen op de plaats, een, twee, hup, hup – '
Eindelijk slaagde de "Gier" erin luitenant Ohlsen tegen zich te laten opbotsen.
'Je kunt toch ook van alles meemaken! Een officier die niet met een geweer kan omgaan! En dat wil rekruten africhten! Ga in de houding staan, stuk ongeluk!'
Luitenant Ohlsen wankelde even, maar ieder ander dan de "Gier" zou het nauwelijks hebben opgemerkt.
'Hij beweegt!' brulde de "Gier". 'Hij beweegt terwijl hij in de houding moet staan!'