James vult aan: ‘... het gratis was en privé.’
Leo grijnst en knikt enthousiast. ‘Precies! Je hoefde niet langer stiekem via de achterdeur een of ander pornozaakje in te sluipen en de spullen in een ondoorzichtige tas mee te nemen. Je deed gewoon je slaapkamerdeur op slot en kon zonder kans op ontdekking je pornoplaatjes downloaden. Het was echt gigantisch. bbs ’en waren dus als enige openbaar toegankelijk, je kon ze overal vinden en ze stonden toen al helemaal vol met porno.
De bbs ’en verdwijnen vrijwel helemaal wanneer internet zich ontwikkelt en er websites opduiken, en browsers, dotcom-namen en dergelijke. bbs ’en zijn altijd voornamelijk gebruikt voor het plaatsen van afbeeldingen en je kon alles pas bekijken nadat je het had gedownload. Tegenwoordig heb je websites waarop je direct nadat je hebt ingelogd alles al kunt zien. Wat gebeurde er dus met porno?’ Hij glimlacht. ‘Wat er in feite gebeurde, was tweeledig. Je had een aantal slimme zakenlui – dan heb ik het over mannen die al geld zat hadden en toen begonnen met de ontwikkeling van pornowebsites op het net. Sommigen waren afkomstig uit de audiotekst-industrie...’
‘Wat is dat precies?’ onderbreek ik hem.
‘Sorry. Telefoonseks. Kerels die al bakken met geld hadden verdiend met telefoonseks ontdekten het web en zagen onmiddellijk de kansen die dit porno bood. Masturbatiemateriaal voor Jan met de pet, genieten in privacy, per keer betalen en altijd beschikbaar. Ze gooiden er een smak geld tegenaan en kochten bestaande porno op. Beelden werden met honderdduizenden tegelijk ingescand en op websites geplaatst. Om ze te kunnen bekijken, moest je wel je creditcard bij de hand houden. En daardoor veranderde de pornowereld.’
Callie fronst haar wenkbrauwen. ‘Wat bedoel je met dat “veranderde”?’
‘Daar kom ik zo op. Zie je, tot op dat moment was porno een tamelijk praktijkgerichte zaak. Als je bijvoorbeeld video’s verkocht, betekende dat automatisch dat je echt tot over je oren in dat wereldje zat. Met andere woorden: dan was je op filmsets geweest, had je seks voor je eigen ogen zien plaatsvinden, kende je de mensen, had je wellicht zelf ook voor de camera gestaan. Het is altijd een hechte, kleine club geweest. Die allereerste websites, de kerels die er als eerste bij waren, dat was echter een heel ander slag. Er was veel meer afstand tussen hen en de daadwerkelijke productie. Ze bulkten van het geld en betaalden pornografen voor hun werk. Vervolgens zetten ze alles op het web en lieten ze mensen betalen om het te kunnen zien. Begrijpen jullie het verschil? Deze mannen waren zelf geen pornografen, niet in de klassieke zin van het woord. Dit waren zakenmannen. Met marketingplannen, kantoren, personeel, de hele mikmak. Ze behoorden niet langer tot de gore onderlaag van de maatschappij. En het wierp zijn vruchten af. Enkele van die eerste bedrijven halen inmiddels tachtig tot honderd miljoen per jaar binnen.’
‘Wauw,’ zegt Callie. Leo knikt.
‘Dat kun je wel zeggen, ja. Wij vinden het misschien niet echt bijzonder, maar als je in de geschiedenis van de pornografie graaft, zie je dat het een paradigmatische verschuiving was. Als ik eerlijk moet zijn? De meeste mensen die aan het begin van de jaren tachtig porno maakten, waren typisch mensen uit de jaren zeventig. Dan hebben we het dus over grote hoeveelheden drugs, losbandige seks, alle clichés. Maar die nieuwe internetmannen? De meesten deden niet aan partnerruil, lieten zich niet met een neus vol coke pijpen. Niets van dat alles. De meesten waren nog nooit van hun leven op de set van een pornofilm geweest. Dit waren mannen in pakken die miljoenen verdienden aan de nieuwste hype. Nieuwe handel. Door hun toedoen werd het haast, nou ja, respectabel. Voor zover dat met porno natuurlijk mogelijk is.’
‘Je zei net “tweeledig”. Wat was het andere?’
‘Terwijl die zakenlui druk bezig waren met het vestigen van hun rijk was er ook een heel andere “pornorevolutie” aan de gang. Deze speelde zich op een lager niveau af. Naast websites die in feite slechts een verzameling foto’s vormden van professionele pornosterren, had je vrouwen of stellen die een website creëerden van henzelf en hun eigen seksuele escapades. Dit waren mensen die niet van porno hoefden te leven. Die het puur voor de lol deden. Die geilden op de exhibitionistische kant ervan. Het werd aangeduid als amateurporno.’
Callie sloeg haar ogen op naar het plafond. ‘We zijn geen onschuldige kindertjes, hoor, honey-love. Ik denk dat de meesten van ons wel weten wat amateurporno is. Het “buurmeisje”, groepsseks, blabla.’
‘Tuurlijk, sorry. Dit is een stokpaardje van me. De relevantie is dat de vraag naar dit soort porno even groot bleek te zijn als die naar professionele porno. Zozeer zelfs dat de meeste vrouwen of stellen het zich niet konden veroorloven om het gratis te blijven doen, als hobby. De kosten die kwamen kijken bij het toegankelijk houden van hun website voor zoveel mensen werkten belemmerend. Dus gingen zij er ook geld voor vragen. Enkele van deze eerste mensen hebben er miljoenen mee verdiend. En – dit is belangrijk om te onthouden – dit waren geen mensen uit de pornowereld zelf. Ze kenden niemand in de wereld van de pornovideo. Ze kwamen niet voor in tijdschriften of op video’s in pornowinkels. Dit waren mensen die aanvankelijk niet werden gedreven door hun zucht naar geld, maar door het plezier dat ze er zelf aan beleefden.