'Wat betekent dat?' vroeg ik.
'Geen idee. Maar de woorden zijn tenminste leesbaar.'
'Wat bedoel je?'
'Grote delen van de tekst zijn compleet onbegrijpelijk!'
'Een onbekende taal?'
'Gedeeltelijk in code geschreven.'
'...'
'Kun je je dat voorstellen, Bjørn?'
'Een code?'
'Het is onbegrijpelijk. Sommige verzen en passages zijn in code opgeschreven.' Hij begreep dat ik even tijd nodig had om die bewering te laten bezinken. 'Waarom ben je daar zo verbaasd over? Codes worden al duizenden jaren gebruikt!'
'Maar door Snorri?'
'Als hij iets geheims wilde opschrijven, moest hij de inhoud wel verstoppen!'
Hij bladerde naar de laatste bladzijde van het perkament en liet me een prachtig gekalligrafeerd vers zien dat omlijst was door sierlijke randen. Maar zelfs voor een tamelijk intelligente universitair docent die Oudnoords kent, was de tekst een volkomen raadsel.
'Drieëndertig woorden verdeeld over zes regels', zei hij. 'Een onbegrijpelijke tekst. Dus ik ben op zoek gegaan naar de betekenis van het getal drieëndertig.'
'En wat heb je ontdekt?'
'Jezus was zo oud toen hij stierf. Verder is het een centraal getal in de magische numerologie. Drieëndertig is een heilig getal voor de vrijmetselaars.'
'Er waren geen vrijmetselaars in de tijd van Snorri.'
'Precies! Daarom denk ik dat het puur toeval is dat de boodschap drieëndertig woorden heeft.' Hij barstte in lachen uit en sloeg de bladzijde om. Hij wees naar een tekst met acht regels. 'Nog meer koeterwaals!'
'Kun jij de codes kraken?'
'Absoluut niet. Jij?'
Ik schudde mijn hoofd. 'Maar ik ken iemand die dat wel kan.'
3
Ik weet eigenlijk niet of Terje Lonn Erichsen een vriend is of meer een collega. Net als ik is hij een sociale amoebe. Hij is universitair docent en taalwetenschapper aan het Instituut voor Linguïstiek en Noordse studies aan de Universiteit van Oslo. Hij werkt dag in, dag uit aan een onderzoeksproject waarbij het Oudnoords wordt ontrafeld en vertaald in het Noors, Zweeds, Deens en IJslands. Ik zou zelfs zo ver willen gaan om Terje een talenwonder te noemen. Een van zijn hobby's is het kraken van codes. Toen hij zestien was, loste hij op eigen houtje, zonder Thomas Phelippès te consulteren, de codes op in de brieven tussen de gevangen Schotse koningin Maria Stuart en haar medestanders buiten de gevangenis.
Toen ik Terje belde en hem uitlegde waarvoor ik zijn hulp nodig had, was goed te horen dat hij enthousiast was. Woord voor woord, regel voor regel, dicteerde ik de code van Snorri.
Sira Magnus nam me half spottend op, alsof hij weigerde te geloven dat iemand de middeleeuwse codes van Snorri kon ontrafelen.
Zelfs mijn rare vrienden niet.
4
Slapen zonder dromen doet denken aan de dood, behalve dan dat je wakker wordt. Er zijn ochtenden dat ik mijn ogen opendoe met de zon in mijn ziel en Prokofjevs Romeo en Julia als beltoon in mijn oren.
'Goed nieuws!' riep Terje door de telefoon.
'Hm?' gromde ik en ik probeerde de slaap uit mijn stem te verjagen.
'Ik heb de code gekraakt!'
'Vertel me nu niet dat je de hele nacht bent bezig geweest.'
'Je zult niet willen geloven hoe leuk het is!'
'Leuk?' Ik klemde mijn mobieltje tussen mijn oor en schouder en zette het raam op een kier. Door de Noord-Atlantische wind daalde de temperatuur in mijn kamer met zo'n tweehonderd graden.
'Die runencode was een simpele C3-code. Caesar-3.'
'Caesar-3?'
'Caesar shift cipher. Zo heet een simpele code die Julius Caesar gebruikte om nieuwsgierige snoeshanen op een dwaalspoor te brengen als ze belangrijke boodschappen naar zijn generaals moesten brengen. Caesar verving elk teken door het een vast aantal plaatsen naar voren te schuiven. C3 betekent dat elk teken in de tekst vervangen wordt door het teken dat drie plaatsen naar voren in het alfabet staat. Als er een A staat, moet dat dus een D zijn, een B wordt een E en zo verder.'
'Betekent dat dat jij een transcriptie hebt?'
'Belde je daar niet voor? Laten we beginnen met het eerste vers.' Hij schraapte zijn keel en begon te lezen:
Zoek het antwoord in de saga van het kruis
want het getal is magisch en het getal is het woord van de Heer
en het getal zult ge vinden in de levensboom en de verloren stammen
en het getal van de sacramenten zal u verder wijzen
'Oei', mompelde ik.
'Is het niet prachtig?'
'Ja. Nou.'
'Begrijp je het niet?'
'Niet echt.'
'Goed, de saga van het kruis-'
'De saga over het heilige kruis. De laatste saga die Snorri heeft geschreven voor hij stierf.'
'Want het getal is magisch en het getal is het woord van de Heer. Dus, het woord van de Heer kunnen de tien geboden zijn. De levensboom is een verwijzing naar de kabbala en de Joodse mystiek en verwijst naar Gods verschijnen in de wereld in tien stadia. En de verloren stammen, nou, wat anders kan dat zijn dan de tien verloren stammen van Israël?'
'Tien!' riep ik uit. 'Het gaat om het getal tien!'